Blogia
vgomez

COMUNICADOS

LETRAS GALEGAS 2026

A Real Academia Galega dedicaralle o Día das Letras Galegas 2026 a Begoña Caamaño (Vigo, 14 de outubro de 1964 – Santiago de Compostela, 27 de outubro de 2014). Así o decidiu a institución no pleno ordinario celebrado o pasado venres, 20 de xuño, no pazo municipal de María Pita (A Coruña), unha sesión na que tamén se valoraron as candidaturas de Antón Tovar, Miguel González Garcés e Enrique Labarta Pose.

A RAG celebrará a narradora, autora serodia de dúas novelas nas que reescribiu os mitos da Odisea e o artúrico, e mais a xornalista, nun momento en que urxe reconstruír o espazo dun xornalismo para a cidadanía, comprometido coa verdade e co uso do galego. Coa lembranza de Begoña Caamaño, as Letras 2026 serán unha festa asomada á contemporaneidade, á pulsión do presente e á ollada feminista que vertebrou o seu pensamento, o seu traballo intelectual e a súa biografía.

FONTE: academia.gal

CHEGA O VERÁN 2025

O verán de 2025 no hemisferio norte comezará hoxe, 21 de xuño,  ás 22 horas 42 minutos hora oficial peninsular segundo cálculos do Observatorio Astronómico Nacional.

Posición da Terra en relación co Sol durante o solsticio de verán no Hemisferio Norte / Vito Technology, Inc.

O solsticio de verán marca o primeiro día de verán en termos astronómicos. Neste día, experimentamos o día máis longo e a noite máis curta.

Esta estación durará aproximadamente 93 días e 16 horas, e terminará o 22 de setembro co comezo do outono.

Bo verán a tod@s!

CALENDARIO ESCOLAR CURSO 2025/2026 GALICIA

Hoxe, 20 de xuño, rematan as actividades lectivas do curso 2024/2025, pero xa temos que pensar no próximo curso. Imos coñecer o calendario do mesmo. 

A O próximo curso escolar 2025/2026 comezará o próximo 8 de setembro e finalizará o 19 de xuño de 2026 para todas as etapas educativas, excepto os segundos cursos dos ciclos formativos de grao Básico, Medio e Superior de FP, que finalizarán o 15 de xuño, tal e como publica o Diario Oficial de Galicia.

Con todo, no caso dos Ensinos de Réxime Especial, como xa se fixo no presente curso, tendo en conta as características e particularidades deste tipo de ensinos, poderá flexibilizarse o inicio das actividades lectivas ata o 15 de setembro como moi tarde. Tamén fai falta subliñar que no caso de 2º curso de Bacharelato as clases finalizarán de acordo coas datas previstas para a Proba de acceso á universidade, PAU.

Os períodos de vacacións escolares irán do día 22 de decembro de 2025 ao 7 de xaneiro de 2026, ambos inclusive, en Nadal; os días 16, 17 e 18 de febreiro de 2026 para o Entroido, e desde o día 30 de marzo ao 6 de abril, ambos os incluídos, para a Semana Santa. Ademais, serán días non lectivos o 31 de outubro (Día do ensino), o 3 de novembro e as festas laborais de ámbito estatal, autonómico e local.

A orde de calendario tamén recolle que, para o próximo curso, as probas de avaliación de diagnóstico fixadas polo Goberno do Estado a través da LOMLOE para 4º de Primaria terán lugar entre o 20 e o 24 de abril, e para 2º de ESO realizaranse entre o 13 e o 17 de abril.

En canto ao período de adaptación para o alumnado de 4º curso de Educación Infantil, os centros poden optar por unha incorporación gradual que non se prolongará máis aló do 12 de setembro.

A NASA advirte sobre enormes erupcións solares que poderían causar apagamentos na Terra

Imaxe dunha labarada solar captada por un telescopio / NASA

Os astrónomos advertiron da posibilidade de tormentas solares e outros fenómenos meteorolóxicos espaciais extremos nos próximos días e semanas, a medida que a parte máis activa do Sol vaia virando ata encarar á Terra.

Espérase que a actividade provoque auroras e posibles apagamentos na Terra, e o Observatorio de Dinámica Solar da NASA captou recentemente a erupción máis potente de 2025 procedente dunha rexión de manchas solares de recente aparición. 

Clasificada como unha erupción X2.7 (a categoría máis alta posible para unha erupción solar), o fenómeno xa provocou apagamentos de radio nalgunhas zonas de Medio Oriente. Os sinais de radio de alta frecuencia interrompéronse durante uns 10 minutos, segundo os meteorólogos espaciais da NOAA (Administración Nacional Oceánica e Atmosférica de EE. UU).

A NASA sinalou que as labaradas e erupcións solares que se están producindo nesta rexión poderían seguir afectando “as comunicacións por radio, as redes de enerxía eléctrica e os sinais de navegación, e expor riscos para as naves espaciais e os astronautas”.

Ilustración artística dunha tormenta solar / NASA

O Sol actualmente atravesa un período coñecido como máximo solar, o punto álxido do seu ciclo de actividade de 11 anos. Isto débese ao investimento dos polos magnéticos da estrela, que pasa a un estado activo e tormentoso.

As erupcións solares tamén poden ir acompañadas de execcións de masa coronal (EMC), as responsables das auroras que poden verse nalgunhas rexións. Este fenómeno prodúcese cando as partículas cargadas do Sol atravesan a atmosfera terrestre e crean espectáculos de cores coñecidas como auroras boreales ou austrais.

A rexión máis activa do Sol está a virar neste momento cara á Terra, o que fai prever unha meteoroloxía espacial máis activa. 

Actualmente hai ata cinco rexións de manchas solares na cara oposta do Sol, cunha nova rexión aparentemente de magnetismo unipolar virando para encararnos sobre o horizonte solar sudoriental”, sinalou o Servizo Meteorolóxico Nacional do Reino Unido na súa última previsión meteorolóxica espacial. 

Outros observadores sinalaron que a mancha solar AR4087 podería provocar auroras sobrecargadas ao aliñarse coa Terra.

FONTE: msn.com

Unha nave espacial soviética lanzada en 1972 podería caer na Terra nos próximos días

Cosmos 482, nave espacial lanzada por la Unión Soviética en 1972 / Facebook Sociedade de Astronomía do Caribe

Unha nave espacial lanzada o 31 de marzo de 1972 pode impactar na Terra os próximos días, segundo anunciou a Sociedade de Astronomía do Caribe. Trátase de Cosmos 482, un módulo de descenso ou «lander» soviético que fora enviado ao planeta Venus.

Este antigo artefacto espacial sufriu un fallo técnico que o deixou atrapado na órbita terrestre, onde permaneceu durante máis de 53 anos. Os científicos da Sociedade de Astronomía do Caribe explicaron que un dos factores máis incertos na predición da reentrada é a actividade solar, da que dependen todos os obxectos en órbita: Cando o Sol está máis activo, a nosa atmosfera quéntase e expándese, o que provoca que os obxectos en órbitas baixas experimenten maior fricción atmosférica. Isto pode adiantar ou atrasar o momento de reentrada, indican nun comunicado en Facebook.

O obxectivo inicial do Cosmos 482 era realizar un descenso controlado sobre Venus, o que implicaba soportar enormes presións, temperaturas extremas e aceleracións violentas. Con todo, pouco despois de ser lanzado ao espazo, un fallo no sistema de propulsión causou que o módulo se apagase prematuramente, deixándoo atrapado nunha órbita terrestre en lugar de continuar cara ao seu destino orixinal.

Agora, case medio século despois do seu lanzamento, a pequena nave de 1 metro de diámetro e 495 kg de peso está a piques de realizar o seu regreso á Terra. Segundo os prognósticos máis recentes, estímase que a reentrada ocorrerá entre o 8 e o 11 de maio, aínda que esta marxe podería axustarse nos próximos días a medida que o módulo perda altura e fágase máis preciso o cálculo.

O Cosmos 482, deseñado para resistir as extremas condicións de Venus, caracterízase pola súa alta resistencia á aceleración, as presións e as temperaturas elevadas. Isto fai que sexa menos probable que se desintegre completamente ao entrar na atmosfera terrestre. Mesmo podería chegar á superficie da Terra case intacto. A SAC destacou que, dada a robustez do deseño, é posible que algúns fragmentos do módulo sobrevivan ao reingreso e caian en áreas da Terra.

Aínda que non se pode predicir con exactitude o lugar onde o Cosmos 482 podería aterrar, a SAC sinalou que as probabilidades apuntan a unha reentrada en áreas próximas ás latitudes de entre 52 graos norte e 52 graos sur. Esta ampla marxe xeográfica fai difícil predicir se o obxecto caerá sobre terra firme ou sobre o mar, aínda que existen moitas máis probabilidades de que caia na auga: o 71% do noso planeta está recuberta dela e tan só un 29% é terra (ademais de que os núcleos poboados son reducidos, o que diminúe aínda máis a posibilidade de danos sobre cidades).

"A caída dun obxecto destas características será un espectáculo visual impresionante. Aínda que algúns poderían especular sobre a súa localización, é importante lembrar que a natureza destes eventos non se pode predicir con certeza", explicou a SAC. No caso de que o reingreso ocorra sobre áreas poboadas, é probable que o obxecto se vexa como un meteoro brillante e lento, cunha lixeira fragmentación visible.

FONTE: D. S./abc.es/ciencia

CAMBIO DE HORA: HORARIO VERAN 2025

Na madrugada de hoxe, sábado 29, ao domingo 30 de marzo, cando as agullas marquen as 2:00, pasarán automaticamente a ser as 3:00, o que supón unha perda dunha hora de sono.

De acordo con este horario, amencerá e anoitecerá máis tarde, mantendose ata finais de outubro, cando se recuperarán de novo os 60 minutos perdidos. O obxectivo destes cambios é adaptar a xornada laboral para aproveitar mellor as horas de luz e aforrar enerxía.

O cambio será ben recibido por boa parte da poboación, que se beneficiará de máis horas de luz ao final do día para realizar actividades ao aire libre. Con todo, este axuste horario, que se aplica dúas veces ao ano desde hai décadas, sempre xera controversia polas dúbidas sobre a súa eficacia en canto ao aforro enerxético e as repercusións na saúde e o benestar das persoas.

FONTE e Imaxe: rtve.es

ECLIPSE PARCIAL DE SOL: CONSELLOS

Mañá, sábado 29 de marzo, entre as 10:43 e as 12:37 horas ten moito coidado se miras cara ao ceo. É probable que te decates de que lle falta un anaco á circunferencia do Sol debido a unha eclipse parcial que acadará o seu punto máximo ás 11:39 horas e será visible dende as catro provincias galegas. Con todo, dirixir a vista cara ao astro sen ningún tipo de protección pode danar os ollos. É por iso que o Colexio Oficial de Ópticos e Optometristas de Galicia lanza cinco recomendacións para desfrutar coa maior seguridade posible do espectáculo astronómico.

En primeiro lugar, nunca debes mirar o sol directamente, aínda que leves lentes. Durante unha eclipse parcial, o astro nunca está totalmente cuberto pola lúa. Polo tanto, miralo sen a protección segura e axeitada pode danar os ollos, de igual maneira que acontecería calquera outro día no que non houbese eclipse.

En segundo lugar, non debes observar o sol con aparellos, como cámaras ou instrumentos telescópicos ou prismáticos, que non estean preparados para iso e dispoñan dos filtros solares correspondentes. Tampouco debe observarse con filtros non homologados.

Observar o sol sempre entraña riscos, pois a gran cantidade de radiación que emite a diversas lonxitudes de onda, principalmente infravermello, visible e ultravioleta, pode danar a retina de forma grave ou producir mesmo cegueira se a contemplación é prolongada, se non poñemos os recursos adecuados”, argumenta a presidenta do Colexio, Esther Amaro.

En terceiro lugar, e co obxectivo de evitar accidentes, os ópticos galegos destacan que convén observar o sol proxectando a súa imaxe sobre unha cartolina, pantalla, parede ou teito, e só en caso de dispoñer dun filtro profesional, homologado para a observación visual do sol. Lembran que os filtros caseiros están totalmente desaconsellados, tipo lentes de sol, cristais afumados, radiografías, reflexos na auga…, xa que ningún destes sistemas filtran a luz para observar de forma segura o sol e poden causar igualmente danos transitorios ou permanentes na vista.

En cuarto lugar, o axeitado é observar o sol proxección, ou ben usar un filtro homologado. Por exemplo, os popularmente coñecidos como lentes de eclipse, que reducen a luz solar nun factor superior a 30.000 veces, cun índice de opacidade 5 ou maior. O Colexio explica que deben cumprir a certificación europea correspondente, e o seu uso debe realizarse seguindo as súas instrucións, durante curtos períodos de tempo (medio minuto) seguidos de descansos de maior duración. Nunca deben utilizarse conxuntamente cuns prismáticos ou un telescopio, instrumentos que requiren os seus propios filtros colocados diante do obxectivo.

Sobre a proxección, o Colexio apunta que o método máis simple para proxectar a imaxe do sol consiste en utilizar dúas cartolinas, a unha das cales se lle practicará un pequeno buraco. Explica que unha delas debe colocarse de costas ao sol, de maneira que a luz pase polo oco e apareza na outra, situada a dúas ou tres palmos de distancia e á sombra da primeira, o que se coñece como unha cámara escura.

Outro sistema seguro e sinxelo, segundo o Colexio, consiste en proxectar sobre unha parede que estea á sombra ou sobre o teito a imaxe do sol obtida cun espello plano de man, cuberto cun papel ao que se recortou un buraco de entre 5 e 10 milímetros de diámetro.

En quinto lugar, os ollos dos nenos son máis sensibles que os dos adultos e se se lles nubra a vista ou comezan a ter molestias visuais tras observar a eclipse débese acudir a urxencias oftalmolóxicas o máis rapidamente posible. Ademais, as persoas con problemas na visión e quen consumise alcol ou drogas corren un alto risco pola dilatación das pupilas e a perda de control.

Nos próximos anos serán visibles en España dúas eclipses solares totais o 12 de agosto de 2026 e o 2 de agosto do ano seguinte, seguidos dun anular o 26 de xaneiro de 2028.

FONTE: gciencia.com      Imaxe: photopills.com/es

COMEZO DA PRIMAVERA 2025

Flores de primavera / mundodeportivo.com

A primavera de 2025 no hemisferio norte comeza ás 10:02 horas de hoxe, xoves 20 de marzo de 2025, segundo cálculos do Observatorio Astronómico Nacional. Mentres, nese mesmo instante o hemisferio sur dará a benvida ao outono.

Será a partir de entón cando os días alónguense máis rapidamente: uns 3 minutos diarios. O Sol sairá un minuto e medio antes e poñerase un minuto e medio máis tarde que o día anterior.

Esta estación ten unha duración este ano de 92 días e 18 horas, ata o 21 de xuño, día no que dará comezo o verán.