Blogia
vgomez

COMUNICADOS

UN VELLO SATÉLITE EUROPEO DE DÚAS TONELADAS E MEDIA CAERÁ SOBRE A TERRA NAS PRÓXIMAS HORAS

ERS-2 / ESA

En abril do 1.194, a Axencia Espacial Europea (ESA) enviaba ao espazo un satélite de case tres toneladas. Chamado ERS-2, era o máis sofisticado na súa clase, e o ’irmán’ mellorado do ERS-1, lanzado tres anos antes. Desde entón formaron un exitoso dúo que axudou a coñecer desde como se reduciu o xeo nos casquetes polares á situación dun terreo tras unha gran inundación. Unha dupla pioneira que tamén revelou os primeiros signos de alarma do cambio climático antes mesmo de que o termo se fixese tan popular como agora.

Aínda que estaba previsto que só funcionase durante tres anos, a súa vida útil alongouse ata 2011, captando información esencial da Terra durante dezaseis anos. A súa misión terminou entón, aínda que desde a ESA pensaron que, co que quedaba de combustible, poderían darlle un final digno ao seu servizo e non deixalo flotando entre o lixo espacial de forma case indefinida. Así, executaron un total de 66 manobras que lle levaron nun ano para baixar dos case 800 quilómetros de altura ata os 570. Aí acabouse o seu combustible, pero a gravidade seguiu empuxándoo cara a nós. 

Nos seguintes anos, ERS-2 foi baixando gradualmente, ata estar por baixo dos 500 quilómetros. Agora alcanzou un punto de inflexión polo que a súa traxectoria acelerarase de forma incremental nas próximas horas, estrelándose inevitablemente contra a nosa atmosfera, siuando a súa caída ao mediodía do mércores, 13.10 hora española, aínda que existe unha pinza entre última hora da mañá do martes e tarde do xoves). Este voo incontrolado, do que non saberemos o seu destino final sobre a Terra ata unhas 24 horas antes do desenlace, está a ser monitorizado pola ESA en tempo real.

Que todo vaia ben e non cause danos!

FONTE: Patricia Biosca/abc.es/ciencia      Imaxe: ESA

O ASTEROIDE XIGANTE 2008 VOS7 PASOU ONTE PRETO DA TERRA

Un "asteroide potencialmente perigoso" do tamaño dun estadio de fútbol pasou preto da Terra, onte venres as 14:41 GMT (+1 hora no noso país), segundo informou a NASA. A rocha espacial, chamada 2008 VOS7, mide ao redor de 270 metros de diámetro, segundo o Centro de Estudos de Obxectos Próximos á Terra (CNEOS) da NASA, e pasará polo noso planeta a unha distancia de 2,7 millóns de quilómetros, unha proximidade cósmica que, aínda que non supón perigo algún, segundo detallou a axencia espacial estadounidense, logra espertar a curiosidade de todos aqueles seguidores dos fenómenos estelares.

O asteroide en cuestión, que orbita ao redor do Sol cada 2,6 anos, forma parte dun grupo de asteroides que orbitan preto da Terra, coñecido como grupo Apolo. As órbitas destas rochas espaciais crúzanse non só coa órbita da Terra senón tamén coas de Venus e ocasionalmente con Mercurio. O nome do grupo provén do asteroide Apolo (1862).

Así, aínda que non hai risco de impacto, a súa distancia aínda o achega o suficiente como para ser catalogado e seguido no sitio web Asteroid Watch do Laboratorio de Propulsión a barullo da NASA, que rastrexa o próximos cinco achegamentos de asteroides.

Dos millóns de asteroides que hai no Sistema Solar, aproximadamente 2.350 foron clasificados como asteroides potencialmente perigosos. O próximo achegamento significativo dunha rocha espacial deste tipo será o asteroide 99942 Apophis que se achegará á Terra o 14 de abril de 2029.

FONTE: Sarah Romero/nuyinteresante.es

LETRAS GALEGAS 2024: LUÍSA VILLALTA GÓMEZ

A narradora, poeta, ensaísta, filóloga e violinista Luísa Villalta Gómez (A Coruña, 1957-2004) será a autora homenaxeada no Día das Letras Galegas do 2024. Unha elección coa que a Real Academia Galega (RAG) volve a fixarse nos lectores máis novos ao decantarse por unha das figuras da xeración dos 90, como xa fixo con Lois Pereiro e Xela Arias.

Villalta, que faleceu de forma repentina aos 46 anos, foi unha muller da literatura, pero tamén do "teatro e da música, de enorme empatía", describiu o presidente da RAG. "Que Luísa Villalta protagonice o ano das letras 2024 cando se cumpren 20 anos do seu falecemento permitirános unha celebración entusiasmada de afectos e da literatura".

FONTE: RAG e lavozdegalicia.es     Imaxe: RAG

COMEZA O INVERNO 2023/2024

O inverno de 2023-2024 no hemisferio norte comeza hoxe, 22 de decembro de 2023 ás 4 horas 27 minutos hora oficial peninsular. Esta estación durará aproximadamente 88 días e 23 horas, e rematará o 20 de marzo de 2024 co comezo da primavera.

O inicio do inverno no hemisferio norte está definido polo instante en que a Terra pasa polo punto da súa órbita desde o cal o Sol presenta a súa máxima declinación sur. O día en que isto sucede, o Sol alcanza a súa menor elevación sobre o horizonte ao mediodía e describe no ceo o arco máis curto. Como resultado, ese é o día con menos horas de Sol do ano. Ademais, durante varios días a altura máxima do Sol ao mediodía parece non cambiar, e debido a iso, ao comezo do inverno tamén se lle chama solsticio de inverno (do latín solstitium, Sol quieto).

O comezo do inverno no hemisferio norte coincide co comezo do verán no hemisferio sur.

Que non sexa moi frío!

FONTE e Imaxe: astronomia.ign.es

CAMBIO DE HORA: INVERNO 2023

CAMBIO DE HORA: INVERNO 2023

Ás 3:00 sertán as 2:00 / atántico.net

O segundo cambio de hora en España en 2023 terá lugar na madrugada de hoxe, sábado 28 e domingo 29 de outubro, ás 3:00 horas da madrugada (hora peninsular). Ese será o momento de atrasar os reloxos unha hora para que volvan marcar as 2:00 horas.

Desde este momento, pasaremos ao coñecido como horario de inverno e cada xornada que se acumule tamén se notará nas horas de luz. Vaise acurtando máis rápido os días á vez que a frío espera para facer acto de presenza.

Cabe lembrar que o cambio de hora prodúcese, en teoría, co obxectivo de aproveitar as horas de luz durante o inverno, o que serve para reducir o gasto enerxético, así como para tratar de alienar as xornadas laborais dos países europeos.

Miralo polo lado positivo: unha hora máis na cama!

ASÍ É O MOSQUITO TIGRE

Un exemplar de mosquito tigre / Wikimedia

A chegada do mosquito tigre (Aedes albopictus) a Galicia xa non é unha hipótese nin un prognóstico: é unha confirmación. Os primeiros exemplares desta especie procedente do sudeste asiático, pero asentada no levante peninsular dende hai dúas décadas, apareceron en Moaña. O primeiro aviso deuno un veciño a través da aplicación Mosquito Alert, que controla a distribución destes insectos por todo o territorio español. A Xunta, a través da súa Rede de Vixilancia de Vectores (Regavivec), confirmou a información o 9 de agosto: era a primeira vez que se detectaba mosquito tigre en Galicia. Tan só uns días despois, constátase a presenza de dous exemplares en Vigo.

Como podes identificalo?

O Aedes albopictus recibe o nome de mosquito tigre polas raias brancas que riscan o seu corpo pequeno e negro. Máis en concreto, é fácil identificalo se ollamos unha liña clara na porte posterior da cabeza e do tórax e as patas riscadas, cun aspecto semellante ao dunha cebra. Ademais, o mosquito tigre é de pequeno tamaño e non supera os 9 milímetros de lonxitude, segundo informan dende Mosquito Alert.

Ademais das súas características físicas, e da súa cor recoñecible, a principal diferenza con outras especies de mosquitos, como pode ser o común (Culex pipiens), son os seus hábitos. Mentres que o Aedes albopictus é madrugador, cun pico de actividade a primeira hora de tarde e antes do anoitecer, os comúns son de hábitos nocturnos. Por iso, é máis probable que un mosquito tigre pique durante o día e na cidade, dado que tamén é unha especie principalmente urbana, segundo engaden dende a Xunta.

Que enfermidades transmite?

Segundo explican dende Mosquito Alert, o Aedes albopictus é capaz de infectarse ata con 22 virus diferentes. As principais enfermidades que pode transmitir son o dengue, o zika, o chikungunya e a febre amarela, pero demostrouse que tamén pode contaxiar a febre do val do Rift, o virus da encefalite xaponesa e o virus do Nilo Occidental. De todos modos, os expertos instan á calma e recordan que non se constatou a presenza destes patóxenos en Galicia. En España, a transmisión destas enfermidades foi mínima e de maneira xeral relacionáronse con persoas que contraeron o virus no estranxeiro. 

Amais das enfermidades que poida transmitir directamente aos humanos, dende Mosquito Alert salientan que pica a unha ampla variedade de animais, sobre todo mamíferos. E isto incrementa o risco de que se transmitan patóxenos de animais a humanos e viceversa. Por exemplo, o mosquito tigre contaxia a dirofilariase canina, tamén coñecida como “verme do corazón”. É un parasito que afecta sobre todo a cans e, aínda que se pode transmitir a humanos, as probabilidades son moi baixas.

Como son as picaduras e como evitalas?

As picaduras do mosquito tigre, segundo apuntan os expertos de Regavivec, poden ser moi molestas. O que o diferenza doutras especies é que pode picar varias veces nunha única comida, polo que un só exemplar pode provocar varias ronchas. Ademais, como o mosquito tigre voa baixo é habitual que pique nas pernas e non nos brazos. De feito, pode chegar a picar nos nocellos, dado que é capaz de perforar os calcetíns, non así con vaqueiros nin roupa grosa. Ademais, senten atracción pola escuridade e a cor negra, polo que non se recomenda vestir con estas cores nas zonas afectadas.

Así mesmo, dende a Xunta aconsellan aplicar repelentes e insecticidas, empregar mosquiteiros nas ventás e usar roupa que cubra a pel, dado que non adoitan picar no exterior das vivendas. Finalmente, aos mosquitos atráenos a suor e os olores fortes, polo que é conveniente manter unha boa hixiene persoal.

Que facer se che pica?

As picaduras do mosquito tigre provocan pel avermellada, picor e lixeiros cambios dermatolóxicos na zona afectada, sefundo informan dende o Instituto de Saúde Carlos III (ISCIII) de Madrid. Dende a Xunta engaden que son “moi molestas, poden ser dolorosas e ocasionar unha reacción alérxica”. De feito, a picadura pode causar prurito e ronchas. O mellor é evitar rascar a picadura, lavala con auga e xabón e usar xeo para reducir a inflamación. E no caso de atoparse mal, acudir aos servizos de saúde.

FONTE: gciencia.com/medioambiental

XVI ANIVERSARIO

16 anos do blog / Imaxe: espiqsels.com/es

Cumpre este blog 16 anos de vida. Comenzou alá polo 5 de agosto de 2007 e dende aquela pasaron moitas cousas: ... En datos, iste é o resumo:

Visitas ata hoxe: 417.925

Visitas no último ano: 63.015                  

Promedio mensual:  5.251 visistas/mes

Nº artigos publicados no último ano: 1.191

Promedio mensual: 99 artigos/mes

Visitas ata agosto 2022: 354.910

Visitas ata agosto 2021: 344.388

Visitas ata agosto de 2020: 334.222

Visitas ata agosto de 2019: 324.516

Visitas ata agosto de 2018: 305.593

Visitas ata agosto de 2017: 265.645

Visitas ata agosto de 2016: 216.744

Visitas ata agosto de 2015: 165.935

Visitas ata agosto de 2014: 137.408

Visitas ata agosto de 2013: 117.568

Visitas ata agosto de 2012: 89.980

Visitas ata agosto de 2011: 56.615

Visitas ata agosto de 2010: 20.746

Visitas ata agosto de 2009: 13.780  

Visitas ata agosto de 2008:   5.588  

A todos e todas moitas grazas, pois sen vós esto non tería ningún sentido. Seguirei traballando sempre que estedes detrás.

OS MITOS DOS ACCIDENTES ACUÁTICOS

Imaxe dunha clase práctica da materia de socorrismo do Grao en Ciencias da Actividade Física e do Deporte

As persoas piden axuda e moven os brazos antes de afogar; é preciso agardar dúas horas para bañarse despois de comer; tras un afogamento hai que colocar a vítima boca abaixo para baleirar os seus pulmóns de auga; a urina é un bo remedio fronte á picadura dunha medusa… No referido aos incidentes que poidan darse en praias, ríos ou piscinas existen unha serie “mitos e falsas crenzas”, asentadas no ideario popular e que poden dar lugar a decisións ou intervencións erróneas. Coa idea de rebater estas crenzas, un artigo coordinado por investigadores dos grupos Clinursid da USC e Remoss da UVigo, Antonio Rodríguez Núñez e Roberto Barcala, identifica a través dun consenso de expertos os 10 principais mitos asociados ao medio acuático para logo ofrecer “unha perspectiva científica para a súa refutación”.

Publicado na revista  Educación Médica, trátase do primeiro documento científico en castelán que aborda esta problemática elaborado “por un grupo de traballo multidisciplinar”, con experiencia en medicina de urxencias, pediátrica e forense, en enfermaría e en socorrismo. O seu obxectivo é que este documento “sirva de guía para todo tipo de públicos”, dende á poboación en xeral “aos reguladores e os profesionais sanitarios”, de tal xeito que permita resolver preguntas habituais que poden xurdir na tempada de praia e desbotar ideas “que están no ideario popular e que non se sustentan nunha base científica ou a que se lles atribúe está obsoleta”, explican. Para iso, realizaron un “cribado de conceptos”, partindo da revisión da literatura científica sobre este tema, chegando finalmente á identificación de dez falsas crenzas, que foron rebatidas en base aos coñecementos médicos.

As persoas afogadas non piden axuda 

Varias destas crenzas céntranse na identificación, clasificación e tratamento das vítimas dun afogamento, como a propia idea de que “a persoa que afoga pide axuda”, cando realmente “recoñecer esta situación é un reto para socorristas e bañistas”, xa que “unha persoa que se afoga frecuentemente faino en silencio, non berra e non pide axuda, trata de sacar a cabeza e concentra todos os seus esforzos en respirar”, podendo desaparecer da superficie da auga nuns 90 segundos. Do mesmo xeito, os autores deste estudo rebaten tamén a idea de que, tras o afogamento, a vítima debe colocarse boca abaixo “para baleirar a auga dos pulmóns”, unhas manobras que “ademais de ser inútiles, supoñen unha perda de tempo esencial”, polo que a recomendación é aplicar o antes posible o protocolo de reanimación cardiopulmonar básica.

Neste mesmo bloque, rebátese tamén o uso de termos obsoletos como “case afogado ou o semiafogamento”, para referirse ás vítimas que sobreviven tras un incidente acuático, xa que o afogamento defínese “como un proceso polo que se experimenta unha dificultade para respirar causada pola submersión ou inmersión nun líquido”, que pode resultar ou non mortal. Tamén no referido á terminoloxía, refútase o uso de termos como “afogado seco ou branco e afogado húmido ou azul”, que se empregaban para diferenciar as vítimas nas que se atopou ou non líquido nos pulmóns, xa que “a definición de afogamento inclúe á aspiración de líquido”.

“Remedios caseiros” fronte ás picaduras 

No referido á seguridade dos bañistas, o estudo fai referencia a mitos como o do corte de dixestión, xa que “non hai contraindicacións para bañarse” tras consumir alimentos. Os autores deste estudo sinalan que esta idea pode confundirse coa “hidrocución ou shock termodiferencial”, que pode acontecer cando unha persoa se mergulla “bruscamente” e existe “unha notable diferencia entre a temperatura corporal e a da auga”. Do mesmo xeito, tamén rexeitan que manguitos ou flotadores preveñan o afogamento, xa que “non garanten que a cabeza e as vías respiratorias queden fóra da auga en todo momento” e poden xerar “unha falsa sensación de seguridade” nos nenos e nenas e nos seus coidadores. Así mesmo, outra falsa crenza é a de que “para aguantar máis” durante un mergullo en apnea, debe “inspirase profundamente varias veces”, algo que, como explican, está “contraindicado, porque pode ter uns efectos fisiolóxicos que alteran os centros receptores respiratorios e provocar a perda da consciencia baixo a auga”. 

Tamén no eido da seguridade, os expertos desbotan a utilidade da urina de doutos “remedios caseiros” fronte a picaduras de medusas, xa que estes “non alivian as molestias e incluso poderían aumentar a descarga de veleno”. Fronte a isto, a recomendación é “limpar os restos da medusa e lavar a zona con auga do mar”, así como solicitar asistencia sanitaria “ante calquera dificultade respiratoria, mareo ou malestar”, sinalan. 

Por outra banda, o artigo pon o foco na idea “estendida a través das redes sociais” de que “a bandeira vermella non afecta a todos os bañistas”, permitindo, por exemplo, a práctica do surf, cando “as competencias sobe a regulación do baño, as sancións e as excepcións dependerán da regulación de cada municipio”, de tal xeito que, salvo “indicación explícita”, é de obrigado cumprimento para todas as persoas. Por último, a décima das falsas crenzas recollidas neste estudo é da que é o principal traballo dos socorristas “é rescatar persoas da auga”, xa que investigacións previas teñen constatado que a súa principal labor é a prevención e que as asistencias na auga só representan o 0,1% das súas accións.

Xunto a Rodríguez e Barcala, asinan este traballo Santiago Martínez-Isasi e Ignacio Muñoz, da Universidade de Santiago de Compostela; Patricia Sánchez, médica da Fundación Pública Urxencias Sanitarias-061; Ismael Sanch, da Universidad Autónoma de Madrid; Verónica Izquierdo, do Instituto de Investigación Sanitaria de Santiago de Compostela; e Silvia Aranda, da Universitat de Barcelona e doutoranda da USC.

FONTE: gciencia.com