Aprendemos no CEIP San Xoán de Filgueira expresións típicas de Ferrol
Expresións típicas de Ferrol!
#DígochoEu
ENCRUCILLADO CLXX
VERTICAIS: 1. Na próxima fin de semana celebramos o Entroido, unha palabra que procede do latín e que significa entrada ou comezo, cal é esa palabra? 2. Concello de Pontevedra, da comarca da Paradanta, onde se atopa o Serradoiro dos Carranos, que emprega a forza da auga para mover as máquinas 4. Arbusto dioico da familia das liliáceas, con talos verdes, ergueitos e moi ramificados, follas reducidas a escamas triangulares, froito en baga vermella e de nome científico Ruscus aculeatus 5. Peixe da familia dos gádidos de ata corenta e cinco centímetros de lonxitude, cinco barbas no bico e cor avermellada ou castaña, e de nome cientíifico Ciliata mustela 8. Río máis longo e caudaloso de Irlanda.
HORIZONTAIS: 3. Elemento químico do grupo dos gases nobres, radioactivo, orixinado por descomposición do radio, cuxo símbolo é Rn 7. Temor morboso e obsesivo a certas situacións ou circunstancias e a certos obxectos que realmente non presentan perigo 5. Apelido do Administrador do Departamento de Eficiencia Gubernamental da Casa Branca 9. Clarinete pequeno de ton máis agudo ca o ordinario que se utiliza nas bandas de música 10. Diversión, broma, pasatempo, leria 11. Moeda oficial de Lituania antes da entrada no Euro 12. Estado da Asia Meridional, localizado no fértil delta do Ganxes, con capital en Dacca.
CANTO SABES SOBRE OS PEIXES? VIII
Continúo co a serei adicada aos peixes, eses animais vertebrados primariamente acuáticos, xeralmente ectotérmicos (regulan a súa temperatura para partir do medio ambiente) e con respiración por branquias. Adoitan estar recubertos por escamas, e están dotados de aletas, que permiten o seu movemento continuo nos medios acuáticos, e branquias, coas que captan o osíxeno disolto na auga.
A contestación correcta á pregunta de onte é Telencéfalo. O cerebro dos peixes está dividido en varias rexións. Na parte frontal atópanse os lóbulos olfativos, un par destruturas que reciben e procesan sinais das narinas a través de dous nervios olfactivos. Os lóbulos olfactivos están máis desenvolvidos en peixes que cazan principalmente polo olor, como os mixinos, tiburóns e peixes gato. Tralos lóbulos olfativos atópase o telencéfalo ou cerebro anterior, estrutura bilobular que nos peixes concirne sobre todo ao olfacto.
E imos coa pregunta de hoxe!
8. Os peixes presentan reprodución ovípara, é dicir, expulsando ovos ao exterior. As femias expulsan os óvulos e os machos o esperma na auga, onde leva a cabo a fecundación.
- Verdadeiro
- Falso
- Non completamente verdadeiro
Mañá a solución e una nova proposta!
FONTE: es.wikipedia.org Imaxes: es.wikipedia.org e todopez.es
Achado no ADN sorprende ao mundo: suxire que unha proteína foi clave para que os humanos falasen
A linguaxe defínenos como especie. Permítenos transmitir ideas, emocións e coñecementos a través de xeracións, diferenciándonos doutros primates. Pero, como xurdiu esta capacidade? Un novo estudo revela que unha pequena variación na proteína NOVA1, presente só en humanos, puido ser clave na evolución do fala.
Publicado en Nature Communications, este achado xerou un gran interese na comunidade científica. Os investigadores editaron xeneticamente ratos para portar a versión humana de NOVA1 e observaron cambios nas súas vocalizacións. Os ratos con esta variante emitían sons distintos, o que suxire que este cambio no ADN podería xogar un papel na aparición da linguaxe humana.
Os humanos comparten gran parte do seu ADN con outros homínidos, pero certas diferenzas fixéronnos únicos. Unha delas é a variante I197V de NOVA1, unha mutación que non está presente en neandertais nin denisovanos. Segundo os autores do estudo, este cambio puido ser parte dun evento de selección evolutiva en Homo sapiens, favorecendo o desenvolvemento de circuítos neuronais vinculados á comunicación.
O investigador Robert Darnell, autor do estudo, explicou que esta proteína é crucial para o desenvolvemento cerebral. Segundo Darnell, a variante en humanos afecta a regulación de xenes no cerebro e pode influír na forma en que procesamos a linguaxe.
Para probar o impacto deste cambio, os científicos modificaron xeneticamente ratos mediante CRISPR. Substituíron a súa proteína NOVA1 pola versión humana e analizaron as súas vocalizacións.
Os resultados foron sorprendentes. As crías de rato coa variante humana emitían sons diferentes ao chamar á súa nai. Ademais, os machos adultos renxían de forma distinta ao detectar a presenza de femias, un comportamento crave na súa comunicación.
Tinción de NOVA1 no cerebro dun rato P21, resaltando rexións crave como codia, hipocampo, tálamo e cerebelo. Escala: 500 µm / Nature Communications
Aínda que este achado é importante, os científicos advirten que a linguaxe non depende unicamente dun xene. Factores anatómicos, redes neuronais especializadas e a interacción social foron esenciais na evolución do fala.
Investigacións previas vincularon outros xenes á linguaxe, como FOXP2, coñecido como o “xene da linguaxe” en humanos. Con todo, a variante de FOXP2 tamén estaba presente en neandertais, o que suxire que por si soa non explicaría a capacidade única da nosa especie para falar.
Modelo da evolución do cambio no aminoácido 197 do xene NOVA1, destacando os ratos Nova1hu/hu xerados neste estudo / Nature Communications
O caso de NOVA1 é distinto, xa que a súa versión específica só atópase en humanos modernos. Isto reforza a hipótese de que, combinada con outros factores, esta variante puido facilitar a aparición do fala e a comunicación avanzada.Máis aló da evolución, estes estudos poden ter aplicacións médicas. Segundo o equipo de investigación, comprender como NOVA1 afecta o cerebro podería axudar no desenvolvemento de tratamentos para trastornos do fala e do desenvolvemento neurolóxico.Existe a posibilidade de que no futuro poida identificarse a quen necesitará intervencións no desenvolvemento da linguaxe.A
medida que avanza a xenética, descubrimentos como este achégannos cada vez máis a entender que nos fai humanos. Aínda que a ciencia aínda non ten todas as respostas, o estudo de NOVA1 abre unha nova xanela para explorar a evolución da nosa capacidade de falar.
FONTE: Eugenio M. fernández Aguilar/muyinteresante.com
CANTO SABES SOBRE OS PEIXES? VII
Continúo co a serei adicada aos peixes, eses animais vertebrados primariamente acuáticos, xeralmente ectotérmicos (regulan a súa temperatura para partir do medio ambiente) e con respiración por branquias. Adoitan estar recubertos por escamas, e están dotados de aletas, que permiten o seu movemento continuo nos medios acuáticos, e branquias, coas que captan o osíxeno disolto na auga.
A contestación correcta á pregunta de onte é Pechado. Os peixes teñen un sistema circulatorio pechado, simple (o sangue só pasa unha vez polo corazón en cada volta) e completa (non hai mestura de sangue osixenada e desosixenada), cun corazón que bombea o sangue a través dun circuíto único por todo o corpo. O sangue vai do corazón ás branquias, destas ao resto do corpo, e finalmente regresa ao corazón. Na maioría dos peixes o corazón consta de catro partes: o seo venoso, o adro, o ventrículo e o bulbo arterioso. A pesar de posuír catro partes, o corazón dos peixes está constituído por dúas cavidades situadas en serie, unha aurícula e un ventrículo. O seo venoso é unha cámara de paredes delgadas que recibe o sangue das veas do peixe antes de permitirlle fluír ao adro, unha cámara muscular grande e que serve como un compartimento de dirección única que dirixe o sangue cara ao ventrículo. O ventrículo é unha bolsa muscular de paredes grosas, que se contrae e empurra o sangue a un tubo longo chamado bulbo arterioso. O bulbo arterioso únese cun gran vaso sanguíneo chamado aorta, pola cal flúe o sangue cara ás branquias do peixe.
E imos coa pregunta de hoxe!
7. O olfacto dos peixes atópase nunha estrutura bilobular denominada…
- Diencéfalo
- Metencéfalo
- Telencéfalo
Mañá a solución e una nova proposta!
FONTE: es.wikipedia.org Imaxes: es.wikipedia.org e researchgate.net
#DígochoEu: Non escribas *párrafos en galego
En galego non temos *párrafos! Entón, como é correcto?
#DígochoEu
As mellores imaxes aéreas do 2024: fotos galardoadas no Drone Photography Awards
Desde o aire podemos observar os segredos mellor escondidos da natureza, ou as consecuencias da actividade humana, desde o alto. Non te perdas estas fascinantes imaxes!
O proxecto Siena Awards presenta unha nova edición da súa icónico certame fotográfico Drone Photo Awards, e os gañadores deste 2024 xa foron anunciados. Competindo por distintos premios e categorías, os participantes teñen todos dúas cousas en común: un dron e moitas ganas de mostrar o seu talento ao mundo.
Xiaoying Shi / Siena Awards
Estados Unidos reúne unha colección de paisaxes moi variadas que van desde grandes extensións de verdes bosques ata desertos con formacións rochosas realmente interesantes. Este en concreto corresponde aos cumes de Factory Butte, no estado de Utah, ao oeste do país. O seu terreo erosionado forma unha serie de texturas que protagonizan esta colorida fotografía, gañadora da categoría "natureza".
Para ver a galería coas fotografías galardoadas na edición deste ano, só tes que premer QUÍ.
FONTE: droneawards.photo e nationalgeographic.com.es
CANTO SABES SOBRE OS PEIXES? VI
Continúo co a serei adicada aos peixes, eses animais vertebrados primariamente acuáticos, xeralmente ectotérmicos (regulan a súa temperatura para partir do medio ambiente) e con respiración por branquias. Adoitan estar recubertos por escamas, e están dotados de aletas, que permiten o seu movemento continuo nos medios acuáticos, e branquias, coas que captan o osíxeno disolto na auga.
A contestación correcta á pregunta de onte é Non de todo correcto. Os peixes realizan a maior parte do intercambio gasoso mediante o uso das branquias, que se atopan cara a ambos os lados da farinxe. As branquias están constituídas por estruturas filiformes denominadas filamentos branquiais. Cada un destes filamentos contén capilares, que permiten unha gran superficie para o intercambio de osíxeno e dióxido de carbono. Este intercambio prodúcese cando o peixe aspira auga, que pasa a través das branquias. Hai peixes, como os tiburóns e as lampreas, que posúen aberturas branquiais múltiples. Porén, a maioría dos peixes posúen branquias proteidas por unha cuberta ósea chamada opérculo. Ser capaz de respirar directamente aire é resultado da adaptación para peixes que habitan augas pouco profundas, onde os seus niveis varían ou onde a concentración de osíxeno na auga pode diminuír en certas épocas do ano. Os mecanismos para iso son variados. A delgada pel das anguías eléctricas permiten certo grao de absorción de osíxeno. Tamén poden respirar aire ao tragalo directamente da superficie. Os peixes gato das familias Loricariidae, Callichthyidae e Scoloplacidae son capaces de absorber aire a través do seu tracto dixestivo. No caso dos peixes pulmonados e poliptéridos describíronse pulmóns similares aos dos tetrápodos, polo que deben subir á superficie da auga a tragar aire fresco a través da boca para que sexa pasado través das branquias ou filamentos branquiais.
E imos coa pregunta de hoxe!
6. Os peixes teñen un sistema circulatorio…
- Aberto
- Pechado
Mañá a solución e una nova proposta!
FONTE e Imaxes: es.wikipedia.org