NOVA TEORÍA SOBRE A FORMACIÓN DOS ANEIS DE SATURNO

Saturno e os seus aneis fotografados pola sonda "Cassini" / Imaxe: NASA/ESA | EPV

Os aneis de Saturno destilan beleza e harmonía, pero esconden un pasado de violencia. Desde que, en 1655, Christiaan Huygens falou por primeira vez da súa existencia, tratouse de explicar a súa orixe, pero a discusión continúa. Un grupo de investigadores da Universidade de Kobe, en Xapón, acaba de publicar unha nova hipótese que pode axudar a entender como se formaron.

O modelo, elaborado a partir de simulacións de computador, sitúa a aparición dos aneis máis famosos do universo nun período temperán da formación do Sistema Solar coñecido como Bombardeo Intenso Tardío. Entón, hai uns 4.000 millóns de anos, a migración dos planetas xigantes provocou unha transformación de grandes consecuencias. Desde o exterior do Sistema Solar onde se formou, Xúpiter avanzou como unha bóla de demolición cara ao interior, arrasando unha primeira xeración planetaria que comezaba a nacer xunto á estrela. Naquel tempo, tamén Saturno viaxou cara ao Sol e quedou trabado co planeta xigante no que se coñece como resonancia orbital. Esa resonancia, un tirón mutuo compasado parecido ao que se produce cando se impulsa a un neno nunha randeeira, tivo consecuencias en todo o Sistema Solar.

Unha das consecuencias daquel baile entre os dous xigantes foi a distorsión das órbitas de moitos obxectos no Cinto de Kuiper. Alí acumúlanse infinidade de pequenos obxectos de xeo, restos da formación do Sistema Solar. Atraídos cara ao interior do sistema, bombardearon aqueles mundos en formación e, segundo os científicos de Kobe, formaron os aneis de Saturno.

Este planeta non é o único que conta con aneis no Sistema Solar. Urano e Neptuno tamén os teñen, aínda que a súa composición é diferente. Fronte aos saturninos, que están formados nun 95% por partículas de xeo, os dos outros dous xigantes gaseosos teñen un contido maior de rocha. O modelo do equipo liderado por Hyodo Ryuki pode explicar estas diferenzas. A súa formulación parte de que no Cinto de Kuiper existían miles de obxectos do tamaño de Plutón. Na súa viaxe cara ao interior do sistema planetario, os investigadores calcularon as probabilidades de que pasasen o bastante preto dos planetas xigantes como para quedar atrapados e destruídos pola súa forza gravitatoria durante o bombardeo intenso tardío. Os seus resultados mostraron que estes encontros sucederían varias veces.

A continuación, segundo explican os autores, estimaron que, cando se producía un encontro entre un viaxeiro do Cinto de Kuiper e un xigante gaseoso, entre o 0,1 e o 10% da masa inicial do obxecto xeado quedaba atrapado na órbita do planeta. A materia acumulada deses fragmentos atrapados sería suficiente para explicar a masa dos actuais aneis en Saturno e Urano. As simulacións tamén ofreceron unha explicación posible ao proceso polo que fragmentos de varios quilómetros quedaban atrapados e comezaban a chocar a grandes velocidades ata quedar feitas cachizas como os que agora compoñen os aneis.

Por último, os científicos afirman que este modelo tamén explica as diferentes composicións dos aneis dos distintos planetas. No caso de Urano e Neptuno, a súa maior densidade fai que poidan pasar moi preto deles e experimentar con gran intensidade o seu tirón gravitatorio. Se os obxectos do Cinto de Kuiper están formados por capas cun exterior de xeo e un interior de rocha, ambas as partes quedarían atrapadas nos cintos destes dous planetas, explicando que teñan máis cantidade de rocha que o de Saturno. No caso deste planeta, se os obxectos pasasen demasiado preto, estrelaríanse contra o planeta, e se non o fan, só a súa cuberta xeada quedaría en órbita. Isto explicaría por que os aneis de Saturno son case todo xeo.

FONTE: Xornal El País/Ciencia