WIKITRIBUNE E A POSVERDADE

 

Non está clara aínda cal será a definición da palabra "posverdade" cando dentro duns meses (concretamente en decembro) sexa incluída no dicionario da Real Academia Española (posverdad). Máis fácil parece situar a lista de sinónimos que se suxiren: mentira, bulo, falacia... mesmo trola ou enganabobos. O director da institución, Darío Villanueva, nunha recente conferencia, afirmaba que o termo, que entrará como substantivo no dicionario, fai referencia ás informacións que non buscan a obxectividade baseada nos feitos, senón que apelan aos desexos, ás emocións ou ás crenzas de quen as recibe. Ou, dito doutra forma, a posverdad é que o que todos observamos cada día no timeline do noso Twitter ou no muro de Facebook. Noticias que reforzan o que xa pensamos, opinións coas que estamos de acordo e puntos de vista que non poñen en dúbida as nosas conviccións. Unha burbulla na que todo é monocromo e que axuda ao non cuestionamiento, a soster unha mirada acrítica sobre o mundo. O termo, provén dunha tradución directa do inglés (post-truth), aínda que no noso idioma perderá o guion e convértese en substantivo, fronte ao adxectivo orixinal. O dicionario de Oxford elixiuno como palabra do ano en 2016 e os medios de comunicación abrazárona con urxencia para tentar explicar os acontecementos políticos que os seus sisudos analistas erraran. Hai quen asegura que detrás do triunfo de Donald Trump nas últimas eleccións estadounidenses estaba a posverdad (tamén puideron ter a culpa os rusos ao parecer), unha afirmación que esquece con demasiada facilidade os 63 millóns de votos do republicano.

Combater esa posverdade, devolver aos medios de comunicación o prestixio que eles mesmos dilapidaron poñéndose ao servizo de intereses que pouco ou nada tiñan que ver coa información, é unha tarefa necesaria. O é porque unha prensa veraz e honesta resulta esencial para calquera sociedade que aspire a ofrecer ás persoas a posibilidade de ter liberdade de opinión. A posverdade é filla do noso tempo, dun mundo dixitalizado no que os likes teñen máis valor que os feitos e calquera pode, desde o anonimato, lanzar un bulo que bote a rodar ata converterse en noticia. Jimmy Wales, fundador da Wikipedia, cre que a orixe do problema está, precisamente, nas fontes: "Algo que vimos nos dous ou tres últimos anos é un incremento continuo de fontes de información de moi baixa calidade. Isto provoca que fagan o que sexa por conseguir un clic, como titulares disparatados, historias escandalosas e cousas así". E continúa sinalando a precariedade dos xornalistas nas axencias de información, sen tempo para contrastar nin profundar no que publican, como unha das causas da perda de confianza que sofren os medios.

A achega que uno dos principais responsables da revolución dos contidos na internet decidiu facer chámase Wikitribune. Trátase dunha web de noticias que ten como base o modelo da Wikipedia: a información é elaborada por un equipo de xornalistas profesionais, que comparten as súas fontes para que calquera poida consultalas e comprobar se son fidedignas ou non. Os lectores convértense desta forma en fiscais do publicado e poden suxerir cambios achegando novas informacións. Wales, que mantén a ausencia de publicidade e o código aberto como acenos de identidade do proxecto, cre que esta fórmula pode axudar a terminar coas noticias falsas na internet. A misión antóllase difícil, case tan imposible como conseguir que as poboacións non se deixen seducir por gobernantes pouco amigos da verdade. Pero iso tampouco é culpa da internet.

FONTE: José L. Álvarez Cedena