O ANIMAL MÁS ANTIGO QUE SE COÑECE: DICKINSONIA

 

Para atopar alieníxenas non fai falta viaxar a outros planetas. Hai 550 millóns de anos había na Terra criaturas tan estrañas que ata agora ninguén conseguiu darlles un lugar definitivo na árbore da vida. Entre todas elas destaca a fauna de Ediacara, formada por organismos que algúns paleontólogos consideran “tan estraños como seres doutro planeta”.

A maioría deles “tiña unha complexión distinta á dos animais actuais, con  simetrías diferentes e unha complexión totalmente alieníxena”, explica  Jochen  Brocks, investigador da Universidade Nacional de Australia. “Algúns tiñan forma de  fractal [obxectos matemáticos cuxa estrutura aparentemente irregular repítese a diferentes escalas]”, e outros “parecíanse a unha galaxia en espiral con oito brazos. Os biólogos sinxelamente non saben como interpretar todo isto”, explica o  xeoquímico.

O equipo de Brocks cre despexar dubídalas grazas á análise de restos orgánicos atrapados nos fósiles. O seu traballo centrouse na Dickinsonia, un xénero de fósiles descrito en 1947. Eran seres ovalados e simétricos que chegaban a medir 1,4 metros de longo e que son un dos organismos de Ediacara máis coñecidos.

Algúns expertos cren que eran liques (simbiose entre un fungo e unh alga—, outros que se trataba de seres unicelulares xigantes, e outros animais mariños de augas cálidas e pouco profundas. Ata agora non se puido descartar ningunha destas hipóteses baseándose só na observación da morfoloxía destes fósiles, que datan de hai entre 571 e 541 millóns de anos, o que lles converteu nun dos maiores enigmas da paleontoloxía. 

Brocks e os seus colegas tiveron que descender  encordados polas paredes dun cantil do Mar Branco na costa nordés de Rusia. Das grandes placas de roca arenisca extraeron exemplares de  Dickinsonia duns catro centímetros de longo datados en 558 millóns de anos. Os investigadores partiron algúns dos fósiles e analizaron a súa composición cun cromatógrafo. Presentaban un alto contido en colesteroides derivados do colesterol, unha molécula  ubicua nos animais. En cambio, estes lípidos apenas estaban presentes na capa de  microbios que lles rodeaba e que supostamente lles servía como alimento.

As conclusións do equipo, publicadas na revista Science, indican que estas criaturas eran os animais máis antigos que se coñecen e aclaran como sucedeu o paso entre “o mundo  microscópico das bacterias e o dos animais grandes”, segundo  Brocks.

Os animais comparten as mesmas características fundamentais: poden moverse, aliméntanse doutros organismos, son multicelulares, teñen tecidos especializados, sistema dixestivo e sistema nervioso. Hai evidencias de que Dickinsonia podía moverse, pero o resto de características non están probadas. Por exemplo non tiñan nin boca nin ano, co que se especulou que se alimentaban a través da pel, o que reforzaría que fosen seres  unicelulares que chegaron a alcanzar dimensións xigantescas en ausencia de depredadores.

Nos animais, o colesterol forma parte da membrana que recubre cada unha das células do corpo dándolles forma e controlando que compostos entran e cales quedan fóra. “Case con seguridade o colesterol tiña a mesma función en  Dickinsonia”, asegura  Brocks, que resalta que a presenza desta molécula confirma que este “é o animal máis antigo que se coñece no rexistro xeolóxico”. Outro organismo de  Ediacara, o  Kimberella, era ata agora o animal máis antigo coñecido, con 555 millóns de anos.

Hai 541 millóns de anos sucedeu a explosión do Cámbrico, un estalido de novas formas de vida no que apareceron a maioría dos grupos animais. Segundo o estudo, a fauna de  Ediacara foi o “preludio” desa explosión de vida.

Diego García-Bellido, biólogo e  paleontólogo especialista na fauna do Cámbrico na Universidade de Adelaida, opina que é un achado “moi interesante”, pero ofrece unha interpretación dos datos algo diferente. “ Dickinsonia non é un devanceiro noso, senón unha rama lateral, que se extinguiu a final do Ediacárico ou como máximo no  Cámbrico temperán, cando os verdadeiros animais diversificáronse, fixéronse máis grandes e desenvolveron estruturas  mineralizadas”, resalta. Para o investigador español “atopar estes compostos en Dickinsonia apunta a que estes organismos xa tiñan algúns elementos diagnósticos dos animais, pero non que fosen verdadeiros animais, pola mesma razón que atopar plumas en numerosos dinosauros  terópodos, incluído o  T. rex, non os converte en aves voadoras”, resalta.

FONTE: Nuño Domínguez/elpais.es/ciencia e wikipedia