UN DINOSAURO DE CASTELLÓN: VALLIBONAVENATRIX CANI

 Reconstrución do aspecto do Vallibonavenatrix cani / José Antonio Penas Artero.

Vallibonavenatrix, a “cazadora de Vallibona”, é a nova especie de dinosauro carnívoro que sacou á luz o xacemento da masía de Santa Águeda, en Vallibona, unha localidade de cen habitantes na castellonenca comarca de Els Ports.

Este dinosauro terópodo é o primeiro representante do grupo dos espinosáuridos descrito na península ibérica e habitou nesta comarca castellonenca hai uns 125 millóns de anos, cando esta parte do interior máis montañoso da provincia era unha chaira próxima ao mar, unha zona deltaica mergullada periodicamente polas mareas, o lodo e capas de arxila vermella. Aquí, en Els Ports, habitou tamén no Cretácico Inferior o Morelladon beltrani, a nova especie descrita en 2015 e emparentada co popular iguanodon, aínda que neste caso tratábase dun exemplar herbívoro.

Vallibonavenatrix cani pertence aos espinosáuridos, un grupo de dinosauros carnívoros relativamente pouco representado na península Ibérica, pero que conta cun rexistro abundante no norte de África, América do Sur, Asia e Inglaterra.

O dinosauro caracterízase pola peculiar forma do seu cranio e dentes, moi semellantes aos dos crocodilos. Estes  carnívoros son tamén moi reconocibles polo desenvolvemento de espiñas neurales altas nalgunhas das súas vértebras, o que produce unha especie de vela sobre o dorso das súas costas. Con todo, unha das principais características deste exemplar é a “neumaticidad dos seus ósos, que teñen no seu interior unha especie de cápsulas de aire que fai que a pesar de ser animais  robustos, pesasen relativamente pouco, o que lles permitía ser áxiles corredores e nadadores, porque é moi probable que ademais de  carnívoros fosen piscívoros”, indican os investigadores. 

O único fósil coñecido de Vallibonavenatrix está formado por parte dun esqueleto dun dinosauro dun porte medio de entre 8 e 9 metros, que inclúe vértebras dorsais, sacras e caudais e elementos da cintura pélvica. Tradicionalmente os escasos restos de espinosáuridos coñecidos na península Ibérica foron asignados ao xénero  Baryonyx do Cretácico Inferior de Inglaterra. “Con todo, sempre se considerou que a análise de novos restos permitiría axustar mellor esta asignación e que a diversidade de espinosáuridos ibéricos podería ser máis complexa”, sinalan os investigadores. Matizan tamén que o espinosáurido de Vallibona “parece presentar unha maior semellanza con parentes do hemisferio sur, como Spinosaurus, ou asiáticos, como Ichthyovenator, que con Baryonyx”.

O material sobre o que se baseou esta especie pertence ao Cretácico Inferior. Os fósiles que permitiron esta identificación foron recollidos a principios da década de 1990 por Juan Cano Forner, un afeccionado á paleontoloxía de Sant Mateu (Castelló) e forman parte da súa colección museográfica recoñecida pola Generalitat Valenciana desde 1994. De feito, o nome do novo dinosauro componse de  Vallibonavenatrix, que significa “a cazadora de Vallibona” e cani, en alusión ao apelido do descubridor dos restos.

O achado publícase na revista Cretaceous Research.

FONTE: María Pitarch/;ateria/elpais.com