UNHA NAVE ENTRA POR PRIMEIRA VEZ NO SOL

Traxectoria e posición actual da sonda Parker. A órbita da sonda é moi  apaisada, polo que vai afastándose e achegándose ao Sol / NASA/parkersolarprobe.jhuapl.edu/elpais.es

Por primeira vez na historia unha nave espacial entrou na atmosfera do Sol e sobreviviu para contalo. Recentemente publicáronse os primeiros resultados científicos recolleitos pola sonda solar Parker da NASA durante as súas dous primeiros achegamentos ao astro. Os datos desvelan unha estrela moito máis violenta e enigmática do que se pensaba.

Lanzada o 12 de gosto de 2018, a súa principal misión é entender por que as capas máis superficiais da atmosfera solar, a coroa, poden alcanzar temperaturas dun millón de graos mentres que moito máis dentro, na superficie, só hai uns 5.000 graos. Resolver este enigma é esencial para entender o comportamento da estrela e o seu vento solar, unha onda de partículas  subatómicas cargadas que cospe en todas direccións. As tormentas solares poden ser unha ameaza para os astronautas e causar importantes danos no tendido eléctrico e as comunicacións por satélite.

A sonda solar Parker durante un dos seus achegamentos ao Sol /NASA

A sonda explorou a zona a uns 24 millóns de quilómetros da superficie, seis veces máis preto do que a Terra está do Sol. A nave segue unha órbita moi apaisada de modo que, tras achegarse ao máximo ao Sol, afástase ata chegar máis aló de Venus, o segundo planeta máis próximo ao astro. Ademais vai armada cun escudo térmico que sempre dá a cara ao Sol e que é capaz de soportar temperaturas de 1.400 graos. Alén desta coraza os instrumentos científicos mantéñense a uns 30 graos.

Os primeiros resultados da misión publicáronse en catro estudos na revista científica Nature. Un deles demostra que o fluxo de partículas é moito máis rápido do que se observou. “Vimos que o vento solar avanza formando enormes ondas que, en cuestión de minutos, duplican a súa velocidade chegando ata os 150 quilómetros por segundo”, explica un físico da Universidade de  Michigan e coautor de varios deses estudos publicados.  “É algo nunca visto ata o de agora”, resalta o investigador.

Os refachos de vento solar “veñen en grupos e parecen ter unha estrutura coherente”, explica. Segundo o seu equipo, estes patróns poden deberse a que o Sol xera un campo magnético que marca o camiño que seguen as partículas e aceléraas. Esta especie de autoestrada ten forma de s, de forma que os electróns e os protóns cargados non viaxan en liña recta, senón facendo eses na súa cada vez máis rápido camiño cara á Terra.

Do mesmo xeito que a atmosfera terrestre, o plasma de partículas cargadas da coroa solar xira no mesmo sentido que a estrela. En teoría, a velocidade de rotación debería ir diminuíndo a medida que o plasma afástase da superficie, pero os datos da Parker mostran que, nas capas máis superficiais da coroa, o plasma vai “unhas 20 veces máis rápido do que debería segundo as predicións”, explica o investigador. Polo momento non hai moitas respostas sobre os fenómenos observados, recoñece o físico, pero si a esperanza de que nos próximos anos consíganse entender, mesmo predicir.

En pouco máis dun mes a sonda Parker usará a gravidade de Venus para mergullarse máis profundamente na atmosfera do Sol. Irá pechando a súa órbita ata alcanzar dentro de cinco anos a súa máxima proximidade, a uns 6,9 millóns de quilómetros da superficie. Para entón, ás súas observacións sumaranse as da Solar Orbiter da Axencia Espacial Europea (ESA), unha misión con moitos máis instrumentos que lanzarase en febreiro de 2020 e que observará o Sol a unha distancia duns 42 millóns de quilómetros. A sonda europea será a primeira en observar os polos do astro, invisibles desde a Terra e que son claves para entender os ciclos solares de actividade magnética, que duran uns 11 anos.

Cos datos que recollan estas dúas naves poderase talvez empezar a explicar o misterio da nosa estrela e o de millóns de astros como ela.

FONTE: Nuño Domínguez/elpaís.es/materia