OS INVENTOS SON PARA O VERÁN

Da Grecia clásica ás praias de California. Tras anos de ardua investigación ou de forma accidental. Bendicido polos deuses ou polas estrelas de Hollywood. Nunha estación de tren ou nos laboratorios da NASA… Así naceron e evolucionaron algúns deses inventos imprescindibles cando chega o verán.

Aire acondicionado: aire + auga

O 17 de xullo conmemorouse o aniversario dun deses inventos que fan menos longo e duro o verán para os habitantes do primeiro mundo: o aire acondicionado. Ese día, no ano 1902, o mozo enxeñeiro da Buffalo Forge Company Willis Haviland Carrier completaba os debuxos co deseño para un equipo cun obxectivo inicial moi diferente. Pretendía ser a resposta á demanda exposta polo responsable dunha imprenta: un sistema para controlar as condicións de humidade e temperatura ambientais. A súa variabilidade provocaba a expansión e contracción do papel, o que afectaba e prexudicaba á calidade do resultado.

Segundo o relato do propio Carrier, a solución presentóuselle unha desapracible noite de néboa primaveral na estación de tren de Pittsburgh. Entón caeu na conta de como a presenza de auga na atmosfera arrefriaba o ambiente. Unha idea que plasmou no seu “aparello para tratar o aire”. En esencia, tratábase dunha enorme cámara na que uns ventiladores xeraban unha corrente que atravesaba unha ducha ou cortina de auga procedente dunha tubaxe. O aire saturado saía da cámara a través dunha reixa que atrapaba as gotiñas á temperatura desexada.

Pouco despois, a primeira unidade, de 30 toneladas, era instalada na imprenta. O resultado foi tan satisfactorio que o 16 de setembro de 1904 Carrier solicitaba a patente do seu invento. Un enxeño que atopou un próspero negocio nas fábricas, especialmente as téxtiles, onde a falta de humidade ambiental provocaba que as fibras se cargasen de electricidade estática, o que dificultaba a súa manipulación.

 Willis  Haviland  Carrier, cunha das súas máquinas de aire acondicionado / Williscarrier.com

A partir de 1924 os equipos de aire acondicionado, aínda de grandes dimensións, comezaron a utilizarse para o confort dos clientes de cinemas, teatros e grandes almacéns. E houbo que esperar ata despois da Segunda Guerra Mundial para que aqueles aparellos rebaixasen o suficiente o seu tamaño e custo para poder ser instalados nas vivendas familiares.

Lentes de sol: Luz… cámara… e acción!

A orixe das lentes de sol remóntase á China do século XIII. Incorporaban unhas lentes escuras (afumadas, que non tintadas) que mitigaban a luminosidade pero que non protexían fronte á radiación. Nin falta que facía, porque fundamentalmente eran empregadas polos xuíces para evitar traslucir as súas emocións durante o exercicio do seu cargo. Foi ao redor de 1430 cando as lentes con lentes escurecidas apareceron en occidente, en Italia, para aliviar a fotosensibilidade. Xa a mediados do século XVIII, James Ayscough experimentou con lentes tintadas, que obtiña introducindo distintos compostos na composición do cristal, baixo a errónea suposición de que con elas podía tratar problemas visuais.

As lentes de sol na súa moderna concepción non fan acto de presenza ata principios do século XX, grazas ao traballo efectuado polo eminente científico británico William Crookes. En 1908 o goberno británico, preocupado polos numerosos cegamentos e lesións oculares provocadas polo uso e abuso das recentemente inventadas lámpadas eléctricas e outros aparellos eléctricos radiantes, instou os seus científicos a dar cunha solución. Tras oito anos de denodados esforzos, o octoxenario Crookes conseguía unha lente lixeiramente tintada que filtraba o 90% da radiación infravermella e toda a ultravioleta. Crookes tardou moito menos en darse conta de que o seu invento podía ter infinitas aplicacións, tanto nos máis diversos oficios como para gozar ao aire libre. E ensaiou con centos de formulacións, cada unha para un uso determinado. Así, por exemplo, a Crookes Glass 414 estaba destinada aos sopladores de vidro. Era unha lente dun verde pálido por incorporar oxalato ferroso que eliminaba o 98% da radiación infravermella incidente.

Publicidade da compañía de Sam Foster, que lanzou ao mercado as lentes de sol en 1929 / Fosta-Grantly

As lentes de sol popularizáronse na década de 1930 cando os actores de Hollywood comezaron a usalas para protexerse dos potentes focos dos estudos e tamén, tal e como facían os xuíces chineses, para non mostrar emocións e excesos. Sam Foster foi o primeiro en lanzalas ao mercado en EEUU en 1929. O seu despegamento definitivo chegou en 1936 cando, en demanda dunha petición do exército, Ray Ban introduciu as lentes polarizadas inventadas por Edwin Land para as cámaras Polaroid nunhas lentes ideadas para protexer a vista dos pilotos cando voaban a gran altitude. E só un ano despois comercializáronse para o gran público: calquera podía presumir das súas lentes de sol modelo aviador.

Crema solar: O bronceado ponse de moda

A crema solar foi inventada na década dos 1930 por catro químicos distintos de forma independente. E é que nun mundo menos globalizado os novos inventos e produtos tiñan unha repercusión moito máis localizada. Por mor de que Coco Chanel puxese de moda o bronceado tras unhas estupendas vacacións na Costa Azul, co que o moreno pasou de ser a cor dos campesiños a un indicador de status. E acabou de afirmarse coa invención das películas en cor, nas que as estrelas cinematográficas, convenientemente maquilladas, lucían bronceado.

Por orde cronolóxica a primeira crema solar debémoslla ao químico australiano Milton Blake, no arranque da década. En 1936 Eugene Schuelles, fundador de L’Oreal, lanzaba ao mercado francés o seu bronceador Ambré Solaire, un aceite que incorporaba un protector solar. Con todo, ningún de ambos era realmente efectivo á hora de filtrar a radiación solar.

Anuncio dunha das primeiras cremas solares, en 1958 / Coppertone

O primeiro protector solar auténtico tivo que esperar ata 1938. Foi creado polo mozo químico austriaco Franz Greiter, o mesmo que en 1962 introduciu o concepto de factor de protección solar, quen tras sufrir severas queimaduras escalando o Piz Buin comezou a experimentar ata obter un produto que incorporaba compostos que absorbían a radiación UV remitíndoa nunha forma menos enerxética. En 1946 sairía por fin á venda.

O primeiro  bloqueador, é dicir, unha substancia que aplicada sobre o corpo reflectía a radiación incidente, foi inventado polo farmacéutico Benjamin Green durante a segunda guerra mundial a fin de evitar que os marines destinados ao Pacífico sur queimásense. A súa Rede Vet Pet  (Rede Veterinary Petrolatum) era unha espesa e pouco atractiva pasta de parafina de cor avermellada.  Pouco despois, en 1944, o mesmo Green lanzaba ao mercado un novo e refinado produto: a crema bronceadora Coppertone que se converteu nun éxito de vendas.

Máquina expendedora: Un invento bendicido

As máquinas expendedoras poida que non sexan un invento tipicamente estival pero, do mesmo xeito, é innegable que atopar unha delas durante a visita ao parque temático ou zoo de quenda é unha asfixiante xornada estival supón unha bendición.

Ironías do destino, a primeira máquina expendedora da historia dispensaba… auga bendita (ou bendicida). Foi creada polo xenial Herón de Alexandría no século I de nosa era para o seu emprego nos templos. Non con afán recadatorio, senón para controlar a cantidade auga que levaban os fieis tras pagar relixiosamente.

Herón de Alexandría, inventor da primeira máquina expendedora de auga bendita / Wikimedia

A máquina en cuestión era unha especie de caixa ou receptáculo cunha ranura pola que se insería a moeda, que se depositaba na ranura dunha barra tipo balancín ou panca. O peso da moeda inclinaba a barra cara adiante de tal sorte que o extremo oposto, ao elevarse, tiraba dunha corda que abría o depósito de auga permitindo a súa saída.  Cando a moeda caía baixo a acción da gravidade, a barra recuperaba a súa posición orixinal pechando a billa. Un sofisticado mecanismo que se mantivo nas primeiras máquinas expendedoras modernas, ata a chegada dos modelos eléctricos.

Esas máquinas apareceron  a finais do século XIX en Inglaterra. En 1883 Percival Everett deseñaba unha máquina que dispensaba postais. E pouco despois o libreiro Richard Carlisle adaptábaas para ofrecer libros. As actuais máquinas expendedoras de chuches, lambetadas, snacks, refrescos, etc. teñen as súas precursoras nas máquinas de chicles instaladas pola Thomas Adams Gum Company nas estacións de metro neoiorquinas a partir de 1888.

Manguitos: Nadar a pleno pulmón

Como moitos outros dispositivos xenuinamente de praia, os manguitos foron inventados, ou polo menos introducidos, nas praias de California. En 1931 os primeiros exemplares, feitos de caucho e inchables, comezaban a verse por aquelas latitudes. Probablemente como unha lúdica adaptación dun deseño similar xurdido durante a Primeira Guerra Mundial para que os equipos de mergulladores puidesen transportar con maior facilidade os seus utensilios e equipo. O actual deseño dos manguitos, a modo de triángulo con dous lados inchables, foi introducido en 1964 polo alemán Bernhard Markwitz co nome comercial de Bema Schwimmflügel.

Publicación en outubro de 1931 onde aparecen, por primeira vez, os manguitos / Modern Mechanix

A invención do balón ou pelota de praia inchable está acreditado a Jonathon De Longe en 1938, así mesmo en California. Unha ocorrencia que deu paso a un lucrativo mercado de xoguetes e accesorios inflables, desde flotadores ata piscinas. Estas fixéronse moi populares a partir de 1947 cando a Plastic Division da compañí  Douhboy comezou a producilas a gran escala.

A pistola de auga Super Soaker

O enxeñeiro da NASA Lonnie G. Johnson co seu invento, a pistola de auga / Thomas S. England

Non é un xoguete inchable pero se un superventas todos e cada un dos veráns desde a súa aparición no mercado. A pistola de auga Super Soaker. Foi inventada a principios dos 80 por Lonnie G. Johnson, enxeñeiro de sistemas da NASA, que participou nas misións Galileo, Cassini e Mars Observer. E que no seu tempo libre dedicábase a traballar en proxectos propios. Entre eles unha bomba de calor ecolóxica con auga en lugar de freón. En 1982 e tras completar o prototipo encerrouse no baño da súa casa para probala, regando toda a estancia cun potente chorro. Como bomba talvez non servise pero como base para un xoguete resultaba perfecto. Así, en 1989 e baixo o abrigo de Hasbro, convertíase na pistola de auga definitiva. Grazas a iso, Johnson fíxose millonario e fundou a súa propia empresa tecnolóxica, a Johnson Research and Development, para non ter que encerrarse máis no baño.

FONTE: bbvaopenmind.com/ventana al conocimiento