A ESTRELA QUE SE ACENDE E APAGA ABRUPTAMENTE

Ilustración dunha anana branca, neste caso MV Lyrae, que se acumula a medida que extrae material dunha estrela compañeira / HELENA UTHAS

Por primeira vez, un equipo de astrónomos observou a unha anana branca acenderse e apagarse abruptamente. A estrela en cuestión atópase a uns 1.400 anos luz da Terra, nun sistema binario chamado TW Pictoris, o que quere dicir que ten compañía, unha estrela máis pequena de cuxo disco de acreción de hidróxeno e helio aliméntase.

Os investigadores, dirixidos pola Universidade de Durham, Reino Unido, utilizaron o satélite TESS da NASA, xeralmente empregado para buscar planetas fóra do noso Sistema Solar, para observar o fenómeno único.

A maioría das estrelas chegan ao final dos seus días e convértense en ananas brancas cando queiman o combustible de hidróxeno que as alimenta. O mesmo sucederalle ao noso Sol dentro de miles de millóns de anos. Estas estrelas apenas teñen o tamaño da Terra, pero a súa masa é similar á do Sol.

O equipo observou como a anana branca de TW Pictoris aliméntase do disco de acreción da súa estrela compañeira máis pequena. A este proceso tamén se lle chama acumulación. A medida que a anana branca ’come’ e medra, vólvese máis brillante. Pero notaron caídas e aumentos abruptos no brillo nunca antes vistos nunha anana branca en crecemento en escalas de tempo tan curtas.

Segundo explican os investigadores, debido a que o fluxo de material cara ao disco de acreción da anana branca desde a súa estrela compañeira é relativamente constante, non debería afectar drasticamente a súa luminosidade en escalas de tempo tan curtas.

Que é o que está a ocorrer? Os astrónomos creen que o que están a presenciar poderían ser reconfiguracións do campo magnético da superficie da anana branca.

Durante o modo ’aceso’, cando o brillo é alto, a anana branca aliméntase do disco de acreción como o faría normalmente. De súpeto e abruptamente o sistema ’ apágase’ e o seu brillo cae en picado.

Os investigadores din que cando isto sucede, o campo magnético vira tan rapidamente que unha barreira centrífuga impide que o combustible do disco de acreción caia constantemente sobre a anana branca.

Durante esta fase, a cantidade de combustible da que pode alimentarse a anana branca regúlase mediante un proceso chamado activación magnética.

Neste caso, o campo magnético giratorio da anana branca regula o paso do combustible a través dunha ’comporta’ cara ao disco de acreción, o que leva a pequenos aumentos semi-regulares no brillo que ven os astrónomos.

Despois dun tempo, o sistema vólvese a ’acender’ esporadicamente e o brillo volve aumentar ao seu nivel orixinal.

"As variacións de brillo observadas nas ananas brancas en crecemento son xeralmente relativamente lentas e ocorren en escalas de tempo de días a meses", sinala Simone Scaringi, do Centro de Astronomía Extragaláctica da Universidade de Durham e autor principal do estudo, publicado na revista Nature Astronomy. Por iso, "ver o brillo de TW Pictoris caer en picado en 30 minutos é en si mesmo extraordinario, xa que nunca se viu noutras ananas brancas en acumulación e é totalmente inesperado desde a nosa comprensión de como se supón que estes sistemas se alimentan a través do disco de acreción. Parece que se acende e apágase".

"Este é realmente un fenómeno previamente non recoñecido e debido a que podemos facer comparacións cun comportamento similar nas estrelas de neutróns moito máis pequenas, podería ser un paso importante para axudarnos a comprender mellor o proceso de como outros obxectos que se acumulan aliméntanse do material que os rodea e o importante papel dos campos magnéticos neste proceso", sinala.

Como as ananas brancas son máis comúns no Universo que as estrelas de neutróns, os astrónomos esperan buscar outros exemplos deste comportamento en futuros proxectos de investigación para aprender máis sobre a acreción.

FONTE: abc.es/ciencia