AS BURBULLAS QUE HAI NO CENTRO DA NOSA GALAXIA

As xigantescas burbullas no centro da Vía Láctea / ESA/Gaia/DPAC

O telescopio eROSITA descubriu en 2019 un xigantesco par de burbullas que emitían radiación X, cada unha duns 36.000 anos luz de alto e 45.600 anos luz de ancho, por encima e por baixo do centro da nosa galaxia, a Vía Láctea. Estas burbullas eran curiosamente moi similares a outras dúas atopadas por outro observatorio de raios gamma, o Fermi, unha década antes. Algo máis pequenas, parecían quedar engulidas.

Que puido causar estas dúas parellas de xigantes foi ata o de agora un misterio. Pero as súas similitudes nos tamaños e formas suxerían que deberon de ser expulsadas por un mesmo evento cataclísmico, algo dun terrible poder de enerxía xurdido do núcleo da nosa galaxia.

Un novo estudo publicado en Nature Astronomy por un equipo internacional suxire que as burbullas son o resultado dun poderoso chorro de enerxía producido por Saxitario A*, o buraco negro supermasivo no centro da Vía Láctea. Comezou a lanzar material hai uns 2,6 millóns de anos e durou uns 100.000.

"Os nosos achados son importantes no sentido de que necesitamos comprender como interactúan os buracos negros coas galaxias nas que se atopan, porque esta interacción permite que estes buracos negros medren de forma controlada en lugar de [medrar] sen control", di Mateusz Ruszkowski, astrónomo da Universidade de Michigan e coautor do estudo.

Hai dous modelos en competencia que explican as burbullas de Fermi e eRosita. O primeiro suxire que o fluxo de saída é impulsado por un estalido estelar nuclear, no que unha estrela explota nunha supernova e expulsa material. O segundo modelo, que apoian os achados do equipo, suxire que estes fluxos de saída son impulsados pola enerxía expulsada do buraco negro supermasivo no centro da nosa galaxia.

Os buracos negros son obxectos singulares, tan masivos que nin sequera a luz pode escapar. Con todo, cando os buracos negros "énchense’’de materiais da súa contorna, poden crear pares de chorros de materia de alta enerxía que saen disparados en direccións opostas a velocidades relativistas, unha fracción significativa da velocidade da luz. Segundo o modelo realizado polos astrónomos, estes potentísimos chorros duraron ao redor de 100.000 anos.  Enguliu ata 10.000 veces a masa do Sol durante ese tempo.

Os astrónomos están interesados na observación destas burbullas porque ocorren no noso propio patio traseiro galáctico a diferenza dos obxectos nunha galaxia diferente ou nunha distancia cosmolóxica extrema. A existencia das burbullas indica que Saxitario A* tivo un pasado moito máis activo en comparación coa súa aparente tranquilidade actual. Estas actividades dan á investigadores información valiosa sobre como o buraco negro supermasivo e a galaxia creceron ata os seus tamaños actuais. Os achados tamén poden servir para pescudar se hai burbullas similares noutras galaxias.

FONTE: abc.es/ciencia