SUPER-ILLA DE PLÁSTICO: O TRIPLO DE GRANDE QUE ESPAÑA E QUE SEGUE A MEDRAR

Era o ano 1997 cando o capitán e oceanógrafo estadounidense Charles Moore descubriu indignado como o seu veleiro, durante unha regata polo Pacífico, cruzaba ao longo de xornadas enteiras unha inmensa superficie repleta de lixo plástico. De feito, o seu barco tardou sete días en cruzar o que a partir de entón denominouse ‘superilla de plástico do Pacífico’.

Hoxe en día, case trinta anos despois, aquela illa plástica está a adquirir xa proporcións de continente, pois segundo as últimas estimacións xa é tres veces máis grande que a Península Ibérica, cunha extensión aproximada de 1,6 millóns de quilómetros cadrados. E segue crecendo, porque a humanidade lanza aos mares e os ríos o equivalente a 2.000 camións cargados de lixo plástico todos os días.

Ademais, non é a única superilla de plástico que hai no noso planeta. Por desgraza, xa hai contabilizadas sete destas xigantes acumulacións de residuos, aínda que a do Pacífico é a maior.

Segundo un artigo publicado na revista Nature en 2018 e actualizado en 2023, a mancha plástica que hai entre Hawai e California (EEUU) acumula nada menos que 80.000 toneladas deste material. Agora ben, tal e como lembra a Administración Nacional dos Océanos e a Atmosfera (NOAA) de EEUU, non hai que pensar que se trate dunha masa compacta de botellas, bolsas, redes, envoltorios e outros obxectos recoñecibles. Pola contra, consiste basicamente en pequenos anacos procedentes da fragmentación deste tipo de obxectos, aínda que tamén hai concentracións de elementos de maior tamaño.

Como chegou a formarse esta gran masa? Nesta parte do planeta existe un punto no converxen as correntes mariñas do Pacífico Norte, de modo que as augas mantéñense practicamente estáticas. É así como foise formando esta gran acumulación de lixo plástico, como ocorre en realidade nos outros casos coñecidos do planeta.

Segundo van fragmentándose e degradando por efecto da erosión, a radiación solar e outros factores, estes anacos de lixo plástico van facéndose máis pequenos e converténdose en microplásticos. De feito, suponse que, dos 1,8 billóns de fragmentos dos que está composta a mancha do Pacífico Norte, un 94% son microplásticos.

Laurent Lebreton, autor principal dos estudos publicados en Nature, e que agora forma parte da entidade The Ocean Cleanup, dedicada a retirar lixo plástico do mar, afirma: “A situación está a empeorar. Isto demostra a urxencia de tomar medidas e deter a chegada de plásticos ao océano, ademais de limpar o desastre que xa se produciu”.

Agora ben, ás veces a natureza sorprende mesmo aos científicos máis experimentados. E é que estes residuos plásticos no medio do mar están a se converter no hábitat de numerosas especies. O estudo publicado en 2023 desvelou a existencia de anemones, esponxas, medusas, vermes e pequenos crustáceos que colonizaron o plástico desta gran illa de lixo.

Pero o que pode parecer algo positivo podería constituír en realidade un problema. Os científicos están preocupados pola capacidade que teñan estas especies, máis propias de ambientes costeiros, de modificar o ecosistema de alta mar e ameazar as especies nativas dunha contorna coas súas propias características.

Ademais, á parte da gran cantidade de microplásticos, existe un importante volume de fragmentos máis grandes que son un perigo para os animais mariños que os inxeren confundíndoos con alimentos. Por iso, miles de peixes, aves e mamíferos mariños morren todos os anos ao tragarse estas pezas de plástico. 100.000 animais mariños resultan feridos ou mortos por refugallos plásticos presentes no mar, segundo as máis recentes estimacións.

As conclusións alcanzadas polo estudo de Nature foron as seguintes:

1.- De todos os residuos presentes na gran illa de lixo, o 99,9% é plástico.

2.- Deses plásticos, o 46% son redes de pesca abandonadas, e máis do 75% de todo o plástico son anacos de máis de 5 centímetros.

3.- En canto á data de fabricación, analizáronse 50 obxectos e un deles databa de 1977, sete eran da década dos 80, 17 da década dos 90, 24 dos 2000 e un da década seguinte.

As outras ‘superillas’ de plásticos que se coñecen no planeta, aínda que non tan extensas, son as do Atlántico Norte, Atlántico Sur, Pacífico Sur e Océano Índico. Más recentemente descubríronse os do Mar de Barents e o Mar dos Sargazos.

FONTE: Joan Lluís Ferrer/información.es/medio-ambiente