A astronomía entra nunha nova era coas imaxes máis detalladas do cosmos xamais gravadas

O Observatorio Vera C. Rubin, situado no cume do cerro Pachón ao norte de Chile, liberou a súa primeira quenda de imaxes a toda cor. As novas instantáneas e datos científicos publicados onte, luns, retratan a vista a cámara rápida (estafe-lapse) máis detallada do cosmos. Unha verdadeira película que dará vida ao universo, revelando un tesouro de descubrimentos: asteroides e cometas, estrelas pulsantes e explosións de supernovas que aínda son descoñecidos para a humanidade.

As fotografías marcan o comezo das operacións científicas do observatorio despois dunha década de construción, desenvolvido baixo a supervisión de AURA, un consorcio conformado por 49 universidades estadounidenses e afiliados internacionais. O clima seco desa zona situada ao sur do deserto de Atacama ofrece un escenario perfecto para contemplar o ceo e, durante un tempo, será o instrumento astronómico máis potente do mundo. O Rubin únese á xa extensa rede de observatorios científicos da rexión de Coquimbo, como é o caso de Gemini Sur.

O Observatorio Rubin conta co Large Synoptic Survey Telescope (LSST), unha xigantesca cámara de oito metros de longo cunha resolución de 3.200 megapíxeles que permite que cada imaxe que tome teña unha extensión similar ao diámetro de 40 lúas cheas. Yusra AlSayyad, subdirectora asociada de xestión de datos de Rubin, asegura que co proxecto é posible observar o dinamismo constante do ceo: “Rubin permitiranos capturar ese movemento con tecnoloxías que fai vinte anos eran inimaxinables. Cada 30 segundos tomará unha imaxe”, dixo durante unha rolda de prensa organizada pola Fundación Nacional de Ciencias e a Oficina de Ciencia do Departamento de Enerxía de EE UU.

O enorme campo de visión (resultado do traballo conxunto de centos de científicos de Estados Unidos e Francia), permitirá aos expertos tanto afastarse para observar galaxias como achegarse para seguir fondos densos. O ritmo que terá o observatorio será demasiado rápido para a intervención humana, polo que a intelixencia artificial terá un gran protagonismo á hora de recompilar datos. A IA apoiará a cadea de procesamento de imaxes, clave para filtrar petabytes de datos e indicar movementos en tempo real.

O sistema posúe dúas modalidades de entrega, a través de alertas inmediatas (ata 10 millóns de eventos cada noite) que se farán públicas e estarán dispoñibles en tempo real, ademais de lanzamentos anuais de datos que serán acumulativos e calibrados.

Unha das primeiras imaxes publicadas:

Nebulosas Trífida e Lagoa: son dúas rexións de formación estelar situadas na constelación de Saxitario, a uns 5.000 anos luz da Terra. Esta imaxe combina 678 imaxes independentes tomadas polo Rubin en pouco máis de sete horas de observación. Nelas revélanse con claridade detalles que doutro xeito serían tenues ou invisibles, como as nubes de gas e po.

FONTE: Constanza Cabrera/elpais.com/ciencia   Imaxe de cabeciera: rubinobservatory.org/es