Nunha época en que poucas mulleres podían acceder á investigación científica, Gerty Cori rompeu barreiras e deixou unha marca indeleble na medicina. O seu traballo sobre o metabolismo dos azucres revelou un ciclo fundamental para a vida humana, e converteuna na primeira muller en gañar o Nobel de Medicina, cambiando para sempre a nosa comprensión de como o corpo produce e reutiliza enerxía.
Gerty Theresa Cori naceu o 15 de agosto de 1896 en Praga, entón parte do Imperio Austrohúngaro. Foi unha científica brillante, pioneira no estudo do metabolismo dos carbohidratos e a primeira muller en recibir o Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina. A súa vida, marcada por unha profunda paixón pola ciencia e pola colaboración co seu esposo Carl Cori, deixou unha pegada indeleble na historia da medicina.
Xunto a Carl, Gerty Cori desenvolveu unha liña de investigación revolucionaria que permitiu entender como o corpo procesa e almacena enerxía, un coñecemento esencial para o tratamento de enfermidades como a diabetes. O seu traballo conxunto valeulles o Nobel en 1947, e aínda que a súa carreira foi breve debido a unha enfermidade incurable, o seu legado segue iluminando a ciencia biomédica.
Gerty creceu nunha familia culta de orixe xudía, e desde pequena mostrou unha gran inclinación polas ciencias. Estudou medicina na Universidade Alemá de Praga, onde coñeceu a Carl Ferdinand Cori, quen sería o seu esposo e compañeiro científico para sempre. Ambos compartían non só intereses académicos, senón unha visión idealista do que a ciencia podía lograr para a humanidade.
Durante a súa época universitaria, Gerty comezou a interesarse pola bioquímica, un campo que entón apenas empezaba a desenvolverse. Graduouse en 1920 co título de doutora en medicina. Ese mesmo ano casou con Carl, selando unha unión que sería tanto afectiva como intelectual. Pouco despois, traballaron xuntos en diversas áreas clínicas como pediatría, patoloxía e farmacoloxía, aínda que sempre cunha inquietude científica máis profunda.
A situación política e económica da Europa de entreguerras impulsou aos Cori a buscar mellores oportunidades. En 1922 emigraron a Estados Unidos, onde comezaron a traballar no Instituto Estatal para o Estudo de Enfermidades Malignas en Buffalo, Nova York. Alí iniciaron estudos sobre o metabolismo de tumores, o cal os levou a interesarse profundamente por como o corpo transforma os carbohidratos.
Nesta primeira etapa estadounidense, a parella enfrontou numerosos desafíos. Gerty tivo maiores dificultades que o seu esposo para atopar un posto de investigación formal, debido aos prexuízos de xénero. Con todo, nunca se detivo: continuou colaborando con Carl de forma constante e rigorosa, publicando investigacións conxuntas de alto nivel científico.
En 1931, os Cori mudáronse a St. Louis, Missouri, para unirse á Facultade de Medicina da Universidade de Washington. Alí foi onde as súas carreiras alcanzaron a súa máxima proxección. Aínda que Gerty tardou máis que Carl en ser recoñecida oficialmente (non foi nomeada profesora ata 1947), o seu papel nos descubrimentos foi fundamental.
Durante esta etapa, abandonaron os estudos en animais completos para centrarse en sistemas encimáticos illados. Descubriron a glicosa-1-fosfato, chamada logo “éster de Cori”, e encimas crave como a fosfoglucomutasa, que transforma dita glicosa nunha forma utilizable polo corpo. Tamén lograron cristalizar a encima fosforilasa, que permite descompoñer o glucógeno e liberar enerxía.
Estes avances permitiron non só entender como se almacena e libera a enerxía nas células, senón tamén abrir unha nova porta ao diagnóstico e tratamento de enfermidades metabólicas. De feito, Gerty logrou identificar catro tipos diferentes de enfermidades de almacenamento de glucóxeno, contribuíndo enormemente ao coñecemento da fisiopatoloxía humana.
O ciclo de Cori é probablemente a achega máis soada de Gerty e Carl Cori. Explica como o corpo converte a glicosa en enerxía durante a actividade muscular e logo recíclaa para volver usala. En resumo: cando os músculos traballan intensamente e non hai suficiente osíxeno, transforman a glicosa en ácido láctico. Este ácido láctico pasa ao sangue, chega ao fígado, onde se converte novamente en glicosa e reutilízase.
Este proceso é vital durante o exercicio intenso e permite que os músculos sigan funcionando mesmo en condicións de esforzo extremo. Ademais, o seu descubrimento foi fundamental para entender enfermidades como a diabetes, xa que mostrou como se interrompe ou se altera este ciclo en persoas con trastornos metabólicos.
O achado do ciclo de Cori non só foi un logro técnico, senón tamén un exemplo de como o traballo paciente e colaborativo pode revelar os segredos máis esenciais da vida. Foi por este descubrimento que ambos recibiron o Nobel en 1947.
O traballo dos Cori foi amplamente recoñecido en vida. Gerty recibiu numerosos premios, graos honorarios e membresías en academias científicas. Con todo, nunca perdeu a súa humildade nin o seu amor pola ciencia. Nun ensaio titulado Glories of the Human Mind, compartiu a súa filosofía: vía na ciencia e a arte as máis grandes expresións do espírito humano.
Tamén recoñecía que a ciencia, mal utilizada, podía converterse nunha ferramenta perigosa en mans equivocadas. Aínda así, defendía que o coñecemento é una forza esencial para o benestar e a xustiza, se se guía pola compaixón e a ética. A súa vida mesma foi un testemuño dese ideal.
En 1947, o mesmo ano en que recibiu o Nobel, Gerty foi diagnosticada con mielofibrosis, unha enfermidade rara que afecta a medula ósea. A pesar da deterioración progresiva da súa saúde, continuou traballando durante case unha década máis. Nunca abandonou o seu laboratorio nin o seu papel como mentora de mozas científicas e científicos.
Faleceu o 26 de outubro de 1957, en St. Louis, Missouri, aos 61 anos. O seu esposo, Carl Cori, anotou a data no seu calendario persoal, un pequeno xesto que simboliza o vínculo profundo e duradeiro que compartiron.
FONTE: Eugenio M. Fernández Aguilar/muyinteresante.com Imaxe superior: ChatGPT + Canva
