PREMIO FRONTEIRAS DO COÑECEMENTO DE CIENCIAS BÁSICAS

Stephen Hawking e Viatcheslav Mukhanov / Imaxe:agenciasinc.es

En 1980, o físico ruso Viatcheslav Mukhanov (Kanash-Rusia, 1956) pasou preto dun ano facendo cálculos. "As fórmulas ocupaban páxinas e páxinas, sen esperanza de que puidesen chegar a ser de utilidade", confesaba Mukhanov. Un ano despois publicou o seu traballo, Quantum fluctuations and nonsingular universe, no que consideraba as fluctuaciones cuánticas como a orixe das galaxias. Meses despois e de forma independente, Stephen Hawking (Oxford-Reino Unido, 1942) chegaba á mesma conclusión: no universo recentemente nacido despois do Big Bang, as variacións a escala microscópica actuaron como sementes das galaxias. Esta teoría tardou tres décadas en demostrarse experimentalmente e o pasado martes, ambos os científicos recibían polo seu descubrimento o Premio Fronteiras do Coñecemento de Ciencias Básicas. O xurado, composto por sete recoñecidos científicos internacionais, destacou que se trata do descubrimento máis importante confirmado experimentalmente que unifica a física de partículas coa cosmología.

Nos anos setenta, cando estes científicos comezaban as súas investigacións, a cosmología era unha área aínda especulativa. Sabíase que o universo estaba a expandirse e que era moi probable que estivese moi quente no pasado, pero apenas había datos observacionales. Con todo, a formación das galaxias era unha das cuestións máis relevantes.

Separados por 3.000 quilómetros e cun ano de diferenza, Mukhanov desde Moscova e Hawking desde Cambridge (Reino Unido) crían atopar a orixe. "Chegamos á idea de que a mesma física [cuántica] que é responsable da estrutura da materia a escalas moi pequenas, dos átomos, pode ser responsable tamén da estrutura a gran escala. Isto parece unha tolemia, pero démonos conta de que no pasado o universo era extremadamente pequeno, e por iso a física cuántica podía explicar como se formaron os embrións das galaxias", explicou Mukhanov.

O que foi durante máis de 30 anos unha formulación teórica converteuse nun feito demostrado experimentalmente en 2013. O satélite Planck, da Axencia Espacial Europea, medía cunha precisión nunca antes alcanzada a predición dos dous científicos.

FONTE: Xornal El País/Ciencia