NA PROCURA DA ETERNA XUVENTUDE

 

Nese prodixioso compendio de mitos que é o tríptico O xardín das delicias (1500-1505), cume da pintura do Bosco, aparece representada na táboa central o que algúns expertos identificaron como a fonte da vida. Unha lenda antiquísima (crese que a primeira referencia á mesma atópase nos textos de Heródoto hai 2.500 anos) que atravesou tempos e culturas como expresión das ansias de inmortalidade do ser humano, do seu temor ante a vellez e a morte. Lendas do medievo europeo como a pedra filosofal, lugares máxicos buscados polos conquistadores españois no Novo Mundo ou as historias achega da auga da vida que Alejandro Magno perseguiu nas súas conquistas dan testemuño desta procura. Magos, sabios e reis en China, India ou Exipto tentaron dar co elixir da xuventude.

Os métodos cambiaron e a ciencia sustituíu (non de todo) á alquimia. Pero iso non detivo esta carreira iniciada miles de anos atrás. María Blasco, directora do Centro Nacional de Investigacións Oncolóxicas (CNIO), experta en bioloxía molecular e investigadora de prestixio mundial, leva décadas estudando o proceso de envellecemento das nosas células. Os avances de Blasco e o seu equipo neste campo veñen descubrirnos que pasamos moito tempo buscando fose a fonte da vida, en arriscadas viaxes e perigosos experimentos químicos, ata darnos conta de que en realidade tiñámola nos nosos propios xenes desde o nacemento. Ao final dos nosos cromomomas atópanse unhas estruturas denominadas telómeros que son esenciais para a estabilidade do xenoma, con todo, a pesar da súa importancia, cada vez que as nosas células divídense os telómeros vanse desgastando, levando ao mal funcionamento dos tecidos e órganos e, en última instancia, á morte. “O antídoto contra este acortamiento dos telómeros, explica Blasco, é a encima telomerasa”, que todos producimos pero só actúa durante o desenvolvemento embrionario, cando se determina a lonxitude dos telómeros. O resto do tempo permanece silenciada, excepto nun caso: as células cancerígenas (para que haxa cancro as células espertan a telomerasa). Así pois, esa enfermidade terrible que causa millóns e millóns de mortes ao ano en todo o planeta, ensinounos unha das claves esenciais que poden axudarnos a retardar o envellecemento.

O equipo de María Blasco está a experimentar en animais a forma de introducir de forma vírica nos organismos a encima da telomerasa: “O que estamos a tentar é entender con profundidade como funcionan estes mecanismos do envellecemento para ser capaces de previr a aparición de enfermidades”. Blasco cre que en non moito tempo seremos capaces de alongar a nosa esperanza de vida grazas a esta previsión, conseguindo así atallar enfermidades antes de que sexa tarde. Hai poucos días, un español, Francisco Núñez Oliveira, convertíase no home máis vello do expón ao cumprir 113 anos. Declarábase entón “ loquísimo e contento da súa alma”; talvez alcanzar a súa idade (que non o seu excelente ánimo) non sexa tan estraño nun futuro próximo.

FONTE: José L. Álvarez Cedena/Xornal El país