O RINOCERONTE DO TRIÁSICO

 

Hai uns 237 millóns de anos, no período coñecido como Triásico Superior, un animal do tamaño dun elefante e nove toneladas de peso habitada a terra. A súa forma e camiñar lembran aos actuais rinocerontes. Tamén se alimentaba de plantas e bebía en pequenas charcas. Pero a súa descomunal envergadura, a súa antigüidade e o lugar onde atoparon os seus restos sorprendeu á comunidade científica.

Non é un mamífero, senón un  dicinodonte, un ser extinto coñecido como protomamífero ou réptil mamiferoide. Ademais, os seus ósos son descomunais para a súa época e atopárono en Polonia, non en África, Asia ou América, onde o rexistro fósil é abundante neste tipo de fauna. É unha especie nova e un insólito enigma evolutivo que agora os científicos teñen que interpretar. O seu nome: Lisowicia bojani, pola localidade polaca de Lisowice onde se produciu o achado e na honra do  anatomista e  paleontólogo  alsaciano Ludwig Heinrich Bojanus (1776-1827).

O seu estudo acaba de publicarse na revista Science.

O xacemento no que se escavaron os fósiles foi descuberto en 2005 por un xeólogo  amateur chamado Robert  Borzcki. Desde o primeiro fragmento de óso atopado ese ano e ata 2017, extraéronse restos de diferentes tamaños. Un  fémur de 80 cm de longo e unha  escápula de máis de 1 metro de lonxitude asombraron aos propios científicos.

Para entender as relacións evolutivas desta especie hai que remontarse 270 millóns de anos, cando a  subclase dos sinápsidos e dentro da orde dos terápsidos dividiuse en dúas liñaxes, un mamífero e outro non mamífero. É o non mamífero, vulgarmente coñecido como protomamífero ou réptil mamiferoide (pero que nin é un nin o outro) o que inclúe aos dicinodontes, o infraorden no que se clasificou a nova especie (e novo xénero)  Lisowicia  bojani, un animal que podería ser bautizado, só pola súa semellanza, como o rinoceronte do Triásico.

Lisowicia ten o cranio típico dun réptil mamiferoide, que non é réptil precisamente por ter unha  fenestra temporal característica, isto é, unha abertura no teito do cranio detrás de cada ollo e que é un carácter único dos sinápsidos. Ademais, non presenta a marcha dos réptiles, pois a forma das súas patas dianteiras permitiríalles unha postura ergueita, como a dos grandes mamíferos actuais, o rinoceronte ou o  hipopótamo.

Cunha altura de 2,6 metros, unha lonxitude de máis de 4,5 metros e unha masa corporal de 9 toneladas, Lisowicia é o maior sinápsido do Triásico. En contra do que se cría antes, este animal prehistórico proporciona a primeira evidencia de que grandes  dicinodontes, do tamaño dun elefante, coexistían cos dinosauros sauropodomorfos de pescozo longo. Ademais enche un baleiro no rexistro fósil, pois pola forma e tamaño das súas extremidades xa non pode dicirse que os grandes mamíferos ou os dinosauros fosen os únicos que as tivesen.

FONTE: Mar de Míguez/elmundo.es/ciencia