UNHA NOVA SUPERTERRRA: OGLE-2018-BLG-0677b

Polo que sabemos, a nosa galaxia podería estar chea de planetas similares á Terra. Esa clase de mundos son, por suposto, os que máis interesan aos científicos, pero por desgraza son tamén os máis difíciles de atopar. Só un terzo dos máis de 4.000 planetas confirmados ata o de agora, en efecto, resultaron ser rochosos. Por iso, o anuncio dun novo exoplaneta "terrestre" resulta sempre algo excitante. E nesta ocasión, esa excitación foi dobre.

O nome desta nova superterra non é sinxelo de lembrar: OGLE-2018-BLG-0677b. E pertence a un pequeno subconxunto de planetas rochosos que orbitan máis ou menos á mesma distancia da súa estrela que a Terra. É dicir, que recibe a cantidade xusta de calor para que neles poida existir auga en estado líquido, un dos elementos necesarios para a vida. O achado acábase de publicar en The Astronomical Journal.

Este novo mundo atópase a 24.722,65 anos luz de distancia de nós, o que lle converte nun dos exoplanetas máis distantes descubertos ata o de agora. De feito, atópase moi preto, ou poida que dentro, do "bulbo galáctico", a rexión máis densamente poboada de estrelas ao redor do centro da Vía Láctea.

A maioría dos  exoplanetas que coñecemos atopáronse principalmente grazas a dous métodos: o do tránsito, que os detecta grazas ás minúsculas variacións na luz da estrela cando os planetas pasan por diante; e o do "bamboleo", que detecta os diminutos movementos, ou bamboleos, que a gravidade dos exoplanetas provoca nas súas estrelas anfitrioas.

Existe, con todo, un terceiro método de cazar planetas, e baséase nalgunhas predicións da Relatividade xeral de Einstein. Imaxine dúas estrelas en fila, unha detrás da outra, e a un observador (nós) na mesma liña pero un pouco máis lonxe. Os raios de luz da estrela traseira (a fonte) dobraranse lixeiramente cando pasen preto da estrela máis próxima (a lente) debido á súa gravidade. O cal distorsiona e magnifica a luz da fonte, coma se dunha enorme lupa tratásese. O fenómeno coñécese como "microlente gravitacional".

Hai tantas estrelas aí fóra que o número desas lentes é realmente grande. E se engadimos un exoplaneta á ecuación, a súa presenza creará unha perturbación adicional na luz da fonte que chega ata o observador. O cal pode medirse e ser recoñecido como a "firma" dun planeta. Despois, os astrónomos poden analizar a curva de luz do evento de  microlente para determinar os parámetros dese planeta (masa, composición, tamaño, etc).

O evento foi observado independentemente por dous experimentos distintos, o Sistema de Alerta Temperá do Experimento de Lente Gravitacional Óptica (OGLE) e a Rede de Telescopios de Microlente de Corea (KMTNet). Entre ambos, logran detectar uns 3.000 eventos de microlente cada ano, aínda que na inmensa maioría dos casos trátase só de estrelas, sen planetas implicados. O estudo combinado dos dous conxuntos de datos contribuíu á análise do novo exoplaneta.

Deste xeito, os investigadores determinaron que o novo mundo pertence á categoría das superterras, cunha masa que é 3,96 veces a do noso propio planeta. O cal, ademais, convérteo nun dos exoplanetas con menor masa decubierto usando microlentes gravitacionais.

A estrela anfitrioa é moi pequena, apenas 0,12 veces a masa do Sol, tanto que non foi posible determinar se se trataba dunha estrela de moi pouca masa ou dunha anana marrón. A distancia do planeta á estrela está entre 0,63 e 0,72 unidades astronómicas, o que equivale á distancia que hai entre Venus e o Sol. O novo mundo, ademais, orbita moi lentamente ao redor da estrela, e o seu ano dura 617 días.

Con todo, por agora non é posible saber se OGLE-2018-BLG-0677b é, ou non, habitable. Por unha banda, en efecto, non coñecemos a natureza da estrela, e a súa temperatura e nivel de actividade xogan un importante papel na habitabilidade tal e como a coñecemos. Poida que coa próxima xeración de telescopios, hoxe en fase de construción, algunhas desas dúbidas despéxense.

Mentres, os investigadores seguen acumulando mundos esperanzadores como leste. Quen sabe? Se cadra algún deles pode resultar ser, por fin, unha segunda Terra.

FONTE: José M. Nieves/abc.es/ciencia