ATOPAN UN XEMELGO DA VÍA LÁCTEA NA INFANCIA DO UNIVERSO
Imaxe da galaxia SPT0418-47
Hai 12.000 millóns de anos, cando o universo só tiña o 10% da súa idade actual e poderíase dicir que estaba na súa infancia, as primeiras galaxias levaban uns poucos centos millóns de anos existindo. As nubes hidróxeno que xurdiron do Big Bang arrefriáronse por fin e durante o primeiros mil millóns de anos de existencia do cosmos empezaran a formar as primeiras estrelas e galaxias. Os astrónomos esperaban que os extremos procesos astrofísicos e as condicións daquel universo cedo desen lugar a galaxias moi diferentes das actuais, máis quentes e inestables, afectadas aínda as fusións de galaxias e as explosións de supernovas habituais naquel tempo. Con todo, nun traballo recente que se publica na revista Nature, un grupo de investigadores liderados desde o Instituto Max-Planck de Astrofísica en Garching, Alemaña, mostra que, polo menos nalgúns casos, pódense atopar sorpresas no tempo profundo.
Para achegarse a unha desas primeiras galaxias, os astrónomos utilizaron a rede de radiotelescopios ALMA (Atacama Large Millimeter/submilimeter Array), un conxunto de 66 antenas deseñadas para funcionar como unha soa xigantesca construído a máis de 5.000 metros de altura no deserto de Atacama (Chile). Desde alí, recibiron o sinal dun obxecto moi afastado, de cando o cosmos só tiña 1.400 millóns de anos de idade (agora ten 13.700). Para a súa sorpresa, non era caótico e inestable senón que se parecía á Vía Láctea, a galaxia na que sucamos o universo.
“Este resultado mostra que as estruturas que observamos nas galaxias espirais próximas xa existían hai 12.000 millóns de anos”, afirmou nun comunicado do Observatorio Europeo Austral, a primeira asinante do artigo de Nature. Aínda que a galaxia, bautizada como SPT0418-47, non ten os brazos característicos da Vía Láctea, ten un disco giratorio e un bulbo galáctico, un trazo que non se observou antes en galaxias deste período.
O achado engádese ao do Disco de Wolfe, outra galaxia parecida á nosa que xa existía hai máis de 12.000 millóns de anos. O seu descubrimento, publicado en maio deste ano en Nature, xa mostrou a posibilidade de que as galaxias masivas no universo temperán podían ser estables. As teorías máis aceptadas e algunhas observacións suxiren que as primeiras grandes galaxias formáronse a partir da fusión doutras máis pequenas e a acumulación de gas quente en procesos a miúdo violentos.
Normalmente, para que unha galaxia empece a ter un disco ben formado como o da Vía Láctea, son necesarios uns 6.000 millóns de anos, catro veces a idade de SPT0418-47, pero os descubrimentos recentes indican que as galaxias poden crecer moi rápido doutras maneiras, como a acumulación de gas frío. Ademais, tanto a nova galaxia como o Disco de Wolfe, teñen unha capacidade de formar estrelas a un ritmo moi elevado, algo que indica que, a pesar da súa estabilidade, no seu interior teñen lugar procesos extremadamente enerxéticos.
A pesar de que agora contén trazos similares aos da Vía Láctea, dentro de miles de millóns de anos, se se volve a mirar naquela dirección, a agora nova SPT0418-47 converteuse nunha galaxia elíptica, sen brazos espirais como a nosa. Nos próximos anos, o estudo deste obxecto e doutros similares axudará a axustar á realidade as ideas que se teñen sobre a infancia do universo e a formación das primeiras galaxias.
FONTE: elpais.com/ciencia
0 comentarios