O UNIVERSO ESTASE A VOLVER CADA VEZ MÁIS QUENTE

A medida que o Universo evoluciona, obxectos como galaxias e cúmulos de galaxias atraen cada vez máis cantidade de gas, que se vai quentando progresivamente / D. Nelson/ Illustris Collaboration

Segundo un estudo publicado hai uns días en The Astrophysical Journal, o universo en que vivimos está a quentarse. De feito, os investigadores afirman que a temperatura media das nubes de gas a partir das que se forman estrelas e galaxias multiplicouse por dez nos últimos 10.000 millóns de anos, ata alcanzar os case dous millóns de graos actuais. E ese quecemento continuará no futuro.

"A nosa nova medición –explica Yi-Kuan Chiang, do Centro de Cosmoloxía e Física de Astropartículas da Universidade Estatal de Ohio e autor principal do estudo– proporciona unha confirmación directa do traballo fundamental de Jum Peebels, premio Nobel de Física de 2019, quen expuxo a teoría de como se forma a estrutura a gran escala do universo".

Enténdese por estrutura a gran escala do universo a forma en que os cúmulos de galaxias distribúense a escala universal, máis aló das galaxias individuais. Dita estrutura créase a partir do colapso gravitatorio de materia escura e gas.

"A medida que o Universo evoluciona –prosegue Chiang– a gravidade atrae á materia escura e ao gas que hai no espazo para formar novas galaxias e cúmulos de galaxias. Ese arrastre é violento, tanto que cada vez hai máis gas, que se comprime e quéntase".

Para Brice Ménard, da Universidade John Hopkins e coautor da investigación, podemos imaxinar que todos eses átomos de gas son "succionados" cara ás galaxias do mesmo xeito en que a Terra "succiona" aos miles de  meteoroides que perforan continuamente a súa atmosfera. Esas partículas de po aceleran a medida que a gravidade terrestre atráeas, e terminan queimándose como estrelas fugaces. "Este patrón de quecemento debido a forzas  gravitacionais –prosegue– pódese aplicar a galaxias enteiras, a cúmulos de galaxias e mesmo máis aló, a estruturas a gran escala do Universo".

Segundo Chiang, ao verificar o aumento de temperatura xeral e medila, o seu equipo puxo en mans dos científicos unha eficaz ferramenta para medir como se formou a estrutura a gran escala do Universo.

Para conseguilo, Chiang e o seu equipo utilizaron un novo método que permitiulles estimar a temperatura do gas cada vez máis lonxe da Terra, o que significa tamén cada vez máis atrás no tempo, e comparala coa das nubes de gas máis próximas a nós, e por tanto máis recentes. Deste xeito, os investigadores puideron confirmar que o Universo, sen dúbida, está a quentarse co tempo a causa do colapso gravitacional da estrutura cósmica, e é máis que probable que ese quecemento continúe no futuro.

Para comprender como a temperatura do Universo cambiou ao longo da súa historia, os investigadores utilizaron datos de dúas misións, Planck e Sloan Dixital Sky Survey. A primeira é unha europea na que tamén participa a NASA e que é capaz de detectar anisotropías (pequenas diferenzas de temperatura) no Universo case desde o Big Bang, e a segunda é unha das maiores recompilacións que existen de imaxes detalladas e espectros de luz do Universo.

Os científicos combinaron datos das dúas misións e avaliaron as distancias dos gases quentes próximos e afastados medindo o seu desprazamento cara ao vermello, un sistema que permite estimar o rápido que se afastan os obxectos distantes de nós e a que distancias atópanse. Canto máis lonxe está unha estrela ou unha galaxia, maior é a lonxitude de onda da súa luz, que se despraza cara á cor vermella do espectro.

O concepto funciona porque a luz que vemos dos obxectos máis afastados da Terra é máis antiga da que procede dos obxectos máis próximos. A luz dos obxectos máis distantes, en efecto, tivo que facer unha viaxe máis longo para chegar ata os nosos telescopios. Este feito, xunto a un método que é capaz de estimar a temperatura a partir da luz, permitiu a Chiang e os seus colegas medir a temperatura media dos gases no Universo temperán (os que rodean aos obxectos máis afastados) e comparala despois coa temperatura media dos gases máis próximos á Terra.

Así, os investigadores acharon que no universo actual eses gases alcanzan temperaturas de preto de dous millóns de graos ao redor dos obxectos máis próximos á Terra. O cal é aproximadamente 10 veces a temperatura dos gases ao redor de obxectos máis afastados e máis atrás no tempo.

O Universo, di Chiang, está a quentarse debido ao proceso natural de formación de galaxias e outras estruturas. Algo que non ten nada que ver co quecemento do clima da Terra.

FONTE: José Manuel Nieves/abc.es/ciencia