ATOPAN UN GRAN CAN CAZADOR QUE PUIDO CONVIVIR CON HOMÍNIDOS EN EUROPA HAI XA 1,7 MILLÓNS DE ANOS

Fragmentos fosilizados do can de Dmanisi / S. Bartolini-Lucenti.

Os restos dun gran can cazador prehistórico achados no famoso xacemento de Dmanisi, Xeorxia, poderían ser a proba máis antiga da chegada destes cánidos ao noso continente. Segundo cren os paleontólogos que analizaron os fósiles, datados hai entre 1,77 1,76 millóns de anos, estes cans cazadores convivvirían xunto aos homínidos que vivían na mesma zona na que se atoparon. Os detalles do descubrimento publícanse na revista Scientific Reports.

Os científicos atoparon varias estruturas dentais fosilizadas que suxiren que o can de Dmanisi pertencía á especie hipercarnívora Canis (Xenocyon) lycaonoides, o can de caza euroasiático que se orixinou no Leste de Asia e podería ser o devanceiro do lobo pintado que actualmente vive na sabana africana, Lycaon pictus.

Trátase do can de caza máis antigo que se atopa máis preto de Europa (Xeorxia está practicamente na fronteira entre Europa e Asia). Sábese que durante o período Calabriense do Pleistoceno e ao longo dun millón de anos (desde hai 1,8 millóns de anos ata 0, 8 millóns de anos) unha gran cantidade de cans cazadores procedentes de Asia chegaron a Europa e África, seguindo probablemente o roteiro que emprenderon os nosos devanceiros pero na dirección contraria. O rexistro fósil mostra, de feito, que este animal foi unha das especies carnívoras que máis se expandiron polo mundo.

Finalmente, estes cans salvaxes desapareceron de Europa e Asia un millón de anos despois, durante a transición do Pleistoceno inferior ao medio, hai entre 800.000 e 900.000 anos, pero sobreviviron en África ata os nosos días, tal e como detallou nunha nota de prensa o Instituto Catalán de Paleoecoloxía Humana e Evolución Social (IPHES-PRETO). Un dos seus investigadores, Benvido Martínez-Navarro, é coautor deste estudo liderado por Saverio Bartolini-Lucenti, da Universidade de Florencia.

O equipo, no que participan tamén investigadores da Universidade de Málaga, da Rovira i Virgili de Tarragona e da Universidade Autónoma de Barcelona, non detectou un desgaste significativo nos dentes do animal, o que suxire que cando morreu, o can era un adulto novo pero grande, estimando o seu peso en ao redor de 30 quilogramos.

As características dentais do can tamén coinciden con outras especies similares aos cans salvaxes (cánidos) da mesma época, cuxa dieta era maiormente carnívora (a carne representaba máis do 70% da mesma). Así, os seus premolares eran máis estreitos e curtos que os dos omnívoros mentres que a súa moa carniceira era grande e afiada.

Dmanisi, situada no Cáucaso ás portas de Europa e preto do cruzamento entre África e Eurasia, é un sitio crave para explicar a dispersión de grandes especies de animais pero sobre todo da evolución humana. En Dmanisi atopáronse tamén anteriormente restos de homínidos que son a proba directa máis temperá da saída de África. Eses restos, cunha antigüidade de entre 1,8 e 1,6 millóns de anos, pertencerían a unha especie que se considerou intermedia entre o Homo habilis e o Homo erectus e que foi denominada Homo georgicus, aínda que hai paleontólogos que discrepan e non cren que os homínidos que vivían nesa zona da actual Xeorxia poidan considerarse unha especie diferenciada.

O achado agora deste can cazador dunha especie considerada sociable, argumentan os autores do estudo, suxire que os cánidos cazadores vivían probablemente xunto a eses  homínidos.

 

Á esquerda, recreación dunha escena baseada nun achado paleontolóxico: un grupo de Homo erectus no que un dos individuos perdeu todos os seus dentes e necesita axuda do grupo para sobrevivir; á dereita, cans eurásicos cazando unha cabra Hemitragus albus e detrás, outro can ao que a manda axudaba a  sobrevivir / Mauricio Antón

A diferenza doutros cánidos de gran tamaño, como os lobos comúns, eses cans depredadores eran capaces de axudar a outros membros do seu grupo, como se demostra nun cranio moi completo de hai 1,6 millóns de anos de Canis (Xenocyon) lycaonoides que se atopou en 1995 no xacemento español de Venda Micena, exposto no Museo de Orce. Trátase dun cranio asimétrico ao que lle faltan varios dentes. A pesar de que isto indica que non podía cazar, sobreviviu varios anos grazas á axuda doutros cans do seu grupo. A recreación desa manda aparece na imaxe.

Os homininos e os cans (Xenocyon) lycaonoides, din os autores, son as únicas dúas especies de mamíferos do Pleistoceno inferior nos que se describiu un comportamento altruísta cara aos membros do seu grupo, un tema discutido durante máis dun século en bioloxía evolutiva.

FONTE: Teresa Guerrero/elmundo.es/ciencia