TOI-500 b: UN PLANETA FIEL REFLEXO DE COMO SERÁ A TERRA DENTRO DE MILES DE MILLÓNS DE ANOS

Na imaxe, unha comparación entre a Terra e o novo planeta TOI-500 b / NASA Exoplanet Exploration

O seu nome é TOI-500 b, está a 155 anos luz de distancia e é un dos planetas máis parecidos á Terra descubertos ata o de agora. Con todo, iso non debe levarnos a engano. A súa extraordinaria proximidade á súa estrela convérteo nun auténtico inferno, con temperaturas superficiais que superan os 1.300 graos centígrados. É, pois, un mundo de lava, inservible para a vida pero que os científicos cren que podería reflectir fielmente o que lle sucederá ao noso dentro de miles de millóns de anos. "É como ver á Terra do futuro", explica a astrofísica Luisa María Serrano, primeira asinante dun artigo publicado sobre o novo planeta en Nature Astronomy.

TOI-500 b orbita ao redor da súa estrela unha vez cada 13 horas. Trátase, pois, dun bo exemplo do que os científicos chaman  planetas de período ultracorto’ (USP), que se caracterizan por ter órbitas que duran menos dun día. Sábese que esa clase de mundos nacen en órbitas caóticas e moi lonxe das súas estrelas, para terminar despois achegándose demasiado a elas por mor de violentas colisións con outros obxectos en formación.

Pero segundo a autora, "TOI-500 b resulta especial, porque parece chegar á súa posición de forma diferente ao normal. De feito, podería non sufrir violencia algunha, e no canto de formarse en órbitas caóticas, como é o habitual, naceu directamente nunha órbita circular e estable. E desde aí, tranquilamente e ao longo de 2.000 millóns de anos, seguiu virando mentres a súa órbita íase restrinxindo aos poucos, moi lentamente".

TOI-500 b forma parte dun sistema no que hai polo menos outros tres planetas, tamén con órbitas circulares aínda que todos eles moito máis lonxe do seu sol, unha estrela de tipo K ou ’anana laranxa’. Con todo, e a diferenza dos seus compañeiros, o novo mundo atópase a unha distancia incriblemente corta da súa estrela nai, a algo menos de 2 millóns de km. "No noso Sistema Solar -explica a autora-, un mundo así non podería existir. A temperatura superficial de TOI-500 b é de 1.343 graos, moi por encima dos 430 graos que alcanza, por exemplo, Mercurio, o primeiro planeta do noso sistema. Probablemente este mundo non ten atmosfera, ou se a ten é moi metálica, e cremos que toda a súa superficie é de lava. TOI-500 b sobrevive a esas condicións porque a súa estrela é de tipo K, algo máis fría que o noso Sol, o que permite ao planeta estar tan preto". Mercurio, o planeta máis próximo ao Sol do noso sistema, atópase a 58 millóns de km del.

De tamaño moi similar á Terra, apenas 1,16 veces maior que o noso planeta, TOI-500 b ten, con todo, 1,65 veces a súa masa. Trátase, por tanto, dun planeta sólido e rochoso. Foi observado por primeira vez co Telescopio espacial TESS (Satélite de Sondaxe de Exoplanetas en Tránsito) en 2018 por Davide Gandolfi, director do Departamento de Astrofísica da Universidade de Turín e coautor do estudo, pero a súa existencia non puido ser confirmada ata o de agora. Segundo Serrano "é un dos planetas máis pequenos e parecidos á Terra descubertos ata o momento, e é o primeiro planeta USP observado nun sistema con outros planetas que se formou segundo un modelo non violento, o cal resulta fascinante. Agora, segundo as nosas simulacións, o planeta é estable".

A pesar das súas condicións realmente infernais, os investigadores sosteñen que TOI-500 b é un dos 10 mellores planetas que existen para estudar as atmosferas. Pero como é isto posible se pensan que nin sequera ten unha atmosfera?

Segundo explica Serrano, "TOI-500 b perdeu a súa atmosfera primaria. En Astronomía, a atmosfera non é o mesmo que na linguaxe coloquial. A atmosfera primaria é a que o planeta toma do disco protoplanetario, dos seus materiais volátiles. Adoita ser rica en hidróxeno, que se adhire ás rochas. Pero un planeta tan próximo ao seu sol non pode mantela, e o hidróxeno evapórase. TOI-500 b é demasiado pequeno e sen gravidade suficiente como para retela. Se ten atmosfera, será secundaria, feita dos gases que emanan do propio planeta. Se fose así, cremos que podería parecerse a Io, o satélite de Xúpiter".

Segundo os investigadores, o novo planeta podería ser un fiel reflexo de como será a Terra dentro de miles de millóns de anos, cando o Sol convértase nunha xigante vermella moito máis grande do que é agora. "Nestes momentos -di Serrano- estamos nun planeta no que aínda se pode vivir. Aínda que se está quentando, e avanzamos cara a un mundo do tipo de Venus, cun forte efecto invernadoiro global. Pero cando o Sol convértase nunha xigante vermella, antes de morrer, medrará tanto que tragarase aos planetas interiores, como Mercurio ou Venus e quizá tamén á Terra. Mesmo se non o fai, para entón o noso planeta estará tan preto do Sol que toda a súa superficie converterase nunha gran extensión de lava, similar ao que é agora TOI-500 b. Nese sentido, observar ese planeta é como ver á Terra do futuro".

FONTE: José Manuel Nieves/abc.es/ciencia