ESCARAVELLO ACEITEIRA

De cando en vez, a curiosidade tan característica da ciencia revélanos novos e sorprendentes descubrimentos. Téndese a pensar que, cando se descobren novas especies de animais, son habitantes de densas xunglas ignotas ou en fondos abisais. Pero hai veces que estas especies descoñecidas están máis preto do que cremos.

En xeral, tense a impresión de que as especies novas descóbrense porque un grupo de investigadores penetrouse nunha contorna virxe, ou áreas moi pouco exploradas e onde non se deu o encontro entre investigadores e animais. A miúdo é así, de feito. En España, aínda se descobren novas especies de insectos habitantes de covas, contornas moi pouco explorados e onde os animais son particularmente esquivos.

Con todo, noutras ocasións, estes animais tiveron contacto cos humanos desde hai tempo, e simplemente, o coñecemento científico foi incapaz de identificar a eses animais como pertencentes a unha especie nova. Nalgúns grupos de insectos, especies distintas teñen unha morfoloxía moi similar, e asúmese que pertencen á mesma especie. 

O que normalmente delata á especie descoñecida son as análises xenéticas. E iso é, exactamente, o que revelou unha nova especie de escaravello descuberto por un equipo de investigadores do Museo Nacional de Ciencias Naturais, con Alberto Sánchez-Vialas á cabeza, no Porto da Quesera, entre as provincias de Segovia e Guadalaxara. O seu nome científico: Eurymeloe orobates.

Porto da Quesera (Guadalaxara-Segovia)

A nova especie descuberta pertence a unha familia de coleópteros denominada Meloidae, coñecida coloquialmente como aceiteira. Son un grupo de escaravellos amplamente distribuído pola península ibérica, que se caracteriza por exudar un aceite rico nunha toxina denominada cantaridina.

A presenza destes coleópteros en terras de pasto ou entre as plantas cortadas faios susceptibles de ser inxeridos accidentalmente polo gando, causando así intoxicacións graves e mesmo a morte. 

O xénero ao que pertence, Eurymeloe, foi discutido desde mediados da década de 1980; mentres que moitos investigadores apostan pola súa individualidade como xénero independente, moitos outros o catalogan como subgénero do xénero Meloe. Esta discusión esténdese, tamén, ás especies que forman parte de Eurymeloe. E é que, como se indicou, as clasificacións baseadas en morfoloxía a miúdo son confusas.

Esta intensa discusión levou aos investigadores para tentar lanzar algo de luz a semellante lea taxonómico, mediante o estudo xenético. Cal sería a sorpresa que, ao recoller cinco machos e catro femias no campo, e realizar as posteriores análises, descubriron unha nova especie. Os resultados foron publicados na prestixiosa revista científica ZooKeys.

Nova especie de escaravello aceiteira descuberta (Sánchez-Vialas et ao., 2022)

Este novo escaravello mide entre 10 e 14 milímetros de lonxitude, de cor negra, lixeiramente brillante, e os élitros (o primeiro par de ás dos escaravellos que forman unha cuberta endurecida), son curtos, rugosos e coa superficie ondulada. 

Aínda que o descubrimento débese a técnicas xenéticas, unha análise exhaustiva da súa morfoloxía mostra que Eurymeloe orobates presenta diferenzas visibles con outras especies do xénero. Segundo describen os investigadores, ten a cabeza máis redondeada e as antenas máis longas e delgadas. Ademais, os ‘cogomelos’ (unha especie de vellosidades que presentan os insectos sobre o seu corpo) teñen unha cor avermellada e unha distribución específica, tamén distintiva da especie.

O estudo tamén permitiu presentar datos sobre a clasificación das especies do xénero Eurymeloe, do que se distinguen tres subgéneros, un deles, tamén descrito no traballo de Sánchez-Vialas.

O feito de descubrir unha especie animal nova, con diferenzas morfolóxicas aparentes respecto a as especies coas que está emparentada, dun tamaño considerable (non se trata precisamente dunha criatura microscópica) e nunha contorna aparentemente ben estudado, é unha chamada de atención e unha cura de humildade. 

A existencia desta especie descoñecida suxírenos que probablemente non coñezamos a nosa contorna inmediata tan ben como cremos coñecelo. É moi probable que nos campos ibéricos aínda se escondan moitas especies de insectos ou outros animais, que aínda non coñecemos. E se queremos conservar a biodiversidade e preservar os ecosistemas, é esencial continuar investigando e enriquecendo o coñecemento científico. 

FONTE: Vary (Álvaro Bayón)/muyinteresante.es