A EXPLICACIÓN DA FORMA DAS GALAXIAS

Por qué las galaxias tienen formas tan distintas en Videos

 

Máis dun século de observación sistemática do ceo permitiu aos astrónomos darse conta de que as galaxias, enormes conxuntos de estrelas que normalmente (aínda que non sempre) viran ao redor dun gran buraco negro central, presentan unha inesperada, e inexplicable, variedade de formas. Xa en 1926, Edwin Hubble clasificounas en elípticas, lenticulares, espirais, espirais barradas, espirais intermedias e irregulares. En anos sucesivos, e a medida que a tecnoloxía avanzaba, fóronse engadindo máis e máis formas á lista, algunhas delas ’intermedias’, dacabalo entre algúns dos tipos anteriores, e outras novas, como as galaxias anilladas.

Pero que é o que leva a unha galaxia para adoptar unha forma concreta, ignorando todas as demais? Durante décadas, investigadores dos cinco continentes trataron, sen éxito, de responder a esta pregunta. E agora, axudados por un sistema de Intelixencia Artificial, un equipo de astrónomos do Centro Internacional para a Investigación de Radio Astronomía (ICRAR) parece achar a resposta. O traballo acábase de publicar en Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

Na década de 1970, xa se viu que as galaxias solitarias tenden a ter forma de espiral, mentres que as que residen en cúmulos xunto a outras galaxias tenden a ser elípticas e lenticulares.

Segundo Joel Pfeffer, do nodo ICRAR da Universidade de Australia Occidental e primeiro asinante do artigo, a súa investigación explica por que as galaxias agrupadas parecen máis ’suaves’ e sen trazos distintivos que os seus contrapartes individuais. "Descubrimos -afirma- que suceden algunhas cousas diferentes cando xuntamos moitas galaxias. Os brazos espirais das galaxias, por exemplo, son moi fráxiles e, a medida que aumenta a densidade de galaxias nos cúmulos, as espirais comezan a perder o seu gas e ’deixan caer’ os seus brazos, adoptando unha forma lenticular".

Outra causa da diversidade de formas que observamos, prosegue Pfeffer, "son as fusións de galaxias, que poden facer que dúas ou máis galaxias espirais únanse para formar unha gran galaxia elíptica". Algo que, por certo, sucederá cando Andrómeda choque contra nosa propia galaxia, A Vía Láctea, dentro de máis de 4.000 millóns de anos.

Para o seu estudo, os investigadores recorreron ás poderosas simulacións EAGLE para analizar en detalle un grupo concreto de galaxias e utilizaron un algoritmo de Intelixencia Artificial para clasificalas polas súas formas. Adestrado polo coautor Mitchell Cavanagh, o algoritmo é capaz de clasificar ata 20.000 galaxias por minuto, reducindo o que normalmente supoñería semanas de traballo a apenas unha hora.

As simulacións obtidas coinciden case exactamente co que se pode observar no Universo, algo que permitiu aos investigadores confiar plenamente nos seus resultados. O estudo, ademais, tamén identificou varias galaxias lenticulares fose das rexións de alta densidade onde se espera que estean, e o modelo suxire que foron creadas pola fusión de dúas galaxias.

Segundo Pfeffer, o traballo reúne varias investigacións sobre a evolución galáctica, e permite comprender por primeira vez a relación entre morfoloxía e densidade. "Houbo moitas suxerencias ao longo do tempo -afirma o investigador-. Pero este é o primeiro traballo que realmente xunta todas as pezas do crebacabezas".

FONTE: J. Manuel Nieves/abc.es/ciencia