URANO TAMÉN PODERÍA TER LÚAS OCEÁNICAS

Polo menos dous dos 27 satélites de Urano poderían albergar océanos subterráneos baixo grosas capas de xeo, algo similar ao que sucede nalgunhas das lúas de Xúpiter e Saturno. A extraordinaria posibilidade, descuberta tras a revisión dunha serie de antigos datos obtidos hai xa catro décadas pola sonda Voyager 2 na súa viaxe cara aos confíns do Sistema Solar, apunta a que os principais candidatos a ter mares ocultos son as lúas Miranda e Ariel. Desde entón, ningunha outra nave volveu a ir a Urano.

Unha desas dúas lúas, ou igual ambas, poderían ser, de feito, as responsables de ’sementar’ os arredores de Urano con reveladoras nubes de partículas cargadas que, segundo os investigadores, poderían proceder de grandes géiseres xurdidos das gretas do xeo superficial, emitindo ao espazo o contido dos océanos que teñen debaixo.

O achado foi presentado hai uns días polo astrónomo Ian Cohen, do Laboratorio de Física Aplicada da universidade John Hopkins, durante a súa intervención na 54 Conferencia de Ciencia Lunar e Planetaria, e foi aceptado para a súa publicación en Geophysical Research Letters.

"Desde hai algúns anos -explica Cohen- estivemos argumentando que as medicións de partículas enerxéticas e campos electromagnéticos son importantes non só para comprender a contorna espacial, senón tamén para contribuír á investigación científica planetaria máis ampla. E resulta que iso pode ser válido mesmo no caso duns datos que son máis antigos que eu. Simplemente, isto demostra o valioso que pode ser ir a un sistema e exploralo de primeira man".

Cando a Voyager 2 realizou o seu sobrevoo de Urano en 1986, un dos seus instrumentos detectou algo peculiar: partículas cargadas que parecían estar atrapadas en rexións específicas da magnetosfera do planeta. Segundo a lóxica, esas partículas deberían dispersarse, pero permanecían confinadas sobre o ecuador, e moi preto das órbitas de Miranda e Ariel.

Por aquel entón, os científicos pensaron que ese perfil tan peculiar debíase a unha inxección de electróns enerxéticos procedentes dalgunha perturbación no campo magnético de Urano. Pero agora, na súa nova análise, Cohen e os seus colegas descubriron que estes electróns non teñen as características esperadas se ese fose a súa orixe. O cal lles devolveu ao momento de partida. De onde viñan entón eses electróns?

O equipo tratou de obter unha resposta profundando aínda máis nos datos da Voyager 2, os únicos dispoñibles. Executaron modelos informáticos e determinaron que, sen dúbida, as partículas cargadas eran máis abundantes no espazo que hai entre Miranda e Ariel, o que lles suxeriu que a súa fonte non podía estar moi lonxe de alí.

Afortunadamente, nos case 40 anos que pasaron desde entón os científicos avanzaron moito na identificación de ións cargados. A propia Voyager 2, en efecto, tamén os detectou ao redor de Saturno, e moitos anos despois outra misión, a Cassini, determinou que a súa orixe estaba nos géiseres xeados disparados ao espazo pola que hoxe sabemos que é unha lúa oceánica, Encelado. Case exactamente o mesmo sucedeu con outra detección similar en Europa, a gran lúa de Xúpiter que tamén ten un océano subterráneo. En palabras de Cohen, "non resulta raro que as medicións de partículas enerxéticas sexan un precursor que leva a descubrir un mundo oceánico".

Pero no caso de Urano, é Miranda ou Ariel a responsable da emisión? ou poida que ambas? Miranda é a máis pequena das cinco maiores lúas de Urano, e Ariel é a máis brillante. As dúas mostran signos de actividade xeolóxica relativamente recente, o que podería ser consistente cunha erupción de material líquido desde o seu interior.

O malo é que, para pescudalo, os científicos só dispoñen dun único conxunto de datos, o da veterana Voyager 2. Por iso piden cada vez con máis insistencia unha nova misión dedicada en exclusiva a explorar Urano. O planeta, de feito, ten tantas peculiaridades que ninguén dubida de que sería algo ’emocionante e gratificante’ á vez.

"Os datos - conclúe Cohen- son consistentes co emocionante potencial de que haxa polo menos unha lúa oceánica activa alí. Sempre podemos facer un modelo máis completo, pero ata que teñamos novos datos, a conclusión sempre será limitada".

FONTE: José Manuel Nieves/abc.es/ciencia   Imaxe: unprofesor.com