A CODIA TERRESTRE FORMOUSE 500 ANOS ANTES DO QUE SE CRÍA

A ilustración amosa como se cre que era a Terra primitiva, coa súa superficie bombardeada por grandes impactos que facían xurdir o magma do interior. Ao mesmo tempo, outras partes do planeta xa eran capaces de reter auga / Simone Marchi/ SwRI

A codia continental da Terra puido xurdir 500 millóns de anos antes do que os xeólogos estimaran ata o de agora. O cal ten profundas implicacións para a química dos océanos e, en definitiva, para o xurdimento e evolución da vida no noso planeta. A investigación acábase de presentar na Asemblea Xeral da Unión Europea de Xeociencias (EGU).

Cando o noso mundo formouse hai uns 4.500 millóns de anos, estaba formado principalmente por rocha fundida. Unha paisaxe infernal que foi cambiando aos poucos e a medida que a capa exterior de rocha arrefriouse o suficiente como para empezar a dar forma a unha codia sólida e cuberta por un gran océano global.

Eses acontecementos deron lugar a un novo eón xeolóxico, o Arcaico, hai uns 4.000 millóns de anos, durante o que se pensa que a vida xurdiu por primeira vez. De feito, hai sólidas probas de actividade microbiana hai xa 3.760 millóns de anos. Pero a pesar diso, segue sen estar claro exactamente cando e como a vida comezou.

Os científicos, con todo, saben que só unha vez establecidos os procesos dinámicos do planeta, como a tectónica de placas, foi posible que os distintos minerais e nutrientes empezasen a agregarse aos océanos por medio dun proceso coñecido como meteorización. De feito, un rexistro deses nutrientes consérvase nas rochas máis antigas. Pero cando exactamente empezaron a formarse as codias continentais?

Para responder a esa pregunta, en investigacións anteriores utilizáronse isótopos de estroncio presentes en carbonatos mariños, pero estas rochas adoitan ser escasas ou sufriron alteracións ao longo da súa dilatada historia. Agora, Desiree Roerdink, da Universidade de Bergen en Noruega, e os seus colegas, presentaron un novo enfoque para rastrexar aquela primeira aparición de rochas. E para iso utilizaron un mineral diferente: a barita.

Os investigadores analizaron 30 mostras de rochas antigas de seis lugares en Australia, Sudáfrica e India. Todas elas contiñan barita, que pode formarse nos respiradeiros hidrotermais das profundidades oceánicas, fisuras na codia submarina das que emanan augas quentes e ricas en minerais que reaccionan ao entrar en contacto coa auga do mar.

«A composición da barita que recollemos agora -explica Roerdink- é exactamente a mesma que era cando se precipitou, hai tres mil millóns de anos. Así que, en esencia, trátase dun rexistro realmente bo para observar os procesos da Terra primitiva».

Como se dixo, Roerdink e o seu equipo probaron seis depósitos diferentes en tres continentes, cunha antigüidade de aproximadamente 3.200 millóns a 3.500 millóns de anos. Calcularon a proporción de isótopos de estroncio na barita e, a partir de aí, inferiron o momento en que a rocha continental erosionada chegou ao océano e incorporouse á barita. Despois, e grazas aos datos capturados pola propia barita, descubriron que a  meteorización comezou hai uns 3.700 millóns de anos, é dicir, uns 500 millóns de anos antes do que se pensaba.

«Trátase dun período de tempo enorme -di  Roerdink-. E isto, basicamente, ten implicacións para a forma en que pensamos que evolucionou a vida». Moitos científicos, en efecto, pensan que a vida comezou precisamente nas profundidades oceánicas e ao abrigo da calor das fontes hidrotermais. «Pero realmente non sabemos -prosegue a investigadora- se é posible que a vida se desenvolvera ao mesmo tempo tamén en terra. E se é así, entón esa terra ten que estar aínda alí».

FONTE: José manuel Nieves/abc.es/ciencia