SABÍAS QUE... COMO SE CHAMA O RISCO DA LETRA Ñ?

O abecedario español consta de vinte e sete letras a día de hoxe, aínda que evolucionou co tempo, que no caso do galego son 23 letras e 7 diágrafos). A inclusión e a exclusión de certas letras reflicten cambios no uso do castelán, sendo a RAE a institución que conta coa misión de velar por que a evolución que experimente o idioma adáptese ás necesidades e avances da sociedade. De entre todas as letras do alfabeto, unha das que destacan é a letra "ñ", distintiva do español e que é utilizada por outros idiomas como o galego, o quechua ou o filipino. Así mesmo, está caracteriza por un risco que a distingue do "n" e ten un nome que moi poucos coñecen.

No ámbito da tecnoloxía e a informática, a letra ñ tivo unha presenza significativa, especialmente na codificación de caracteres e na internacionalización de software. Nos teclados en español, o ñ ten unha tecla dedicada, algo que non ocorre nos teclados deseñados para outros idiomas.

Así, á hora de poñer nomes ou contrasinais na rede, a letra ñ non é aceptada. Pasa, por exemplo, co termo "cana", o apelido "muñoz" e mesmo o nome "España", que na rede, pola non existencia desta letra, aparecen como "cana", "munoz" ou "Espana" respectivamente.

A letra ñ ten a súa orixe na Idade Media. Segundo explica a RAE, a letra ñ, décimo quinta no noso abecedario, naceu "da necesidade de representar unha novo fonema, inexistente en latín". "En cada unha das linguas romances foise fixando unha grafía distinta para representalo, como gn en italiano e francés, ny en catalán ou nh en portugués. O castelán medieval escolleu o dígrafo nn".

Este uso estendeuse nos manuscritos medievais, e co tempo, o acento converteuse nunha parte integral da letra. "Adoitábase representar abreviadamente mediante un so n cun risco máis ou menos ondulado encima; así xurdiu a ñ, adoptada tamén polo galego e o vasco", define a Real Academia Española no seu dicionario.

Mentres, o risco que aparece encima desta letra chámase til (virgulilla en castelán). A RAE define este concepto como "signo ortográfico de forma de coma, risco ou trazo", e tamén acepta a acepción de "raia ou liña curta e moi delgada". Así mesmo, tamén acepta o nome, no caso do galego, sinal diacrítico.

No abecedario español, existen outras combinacións que, aínda que non se consideran letras separadas, no pasado estaban incluídas. É o caso da "ch" ou as "ll", que foron utilizadas dentro do noso abecedario ata que a RAE deixou de consideralas letras independentes en 1994.

Así mesmo, o uso das letras k e w son relativamente raras en español (letras alleas ao alfabeto galego) e úsanse principalmente en palabras de orixe estranxeira.

FONTE: Nora Villalba/larazon.es