O TERREMOTO DE LISBOA DA PASADA MADRUGADA!

Terremoto ao sur de Lisboa / A. Cruz/La Razón

Na pasada madrugada viviuse un novo recordatorio do poder implacable da natureza cando un terremoto de magnitude 5,5 na escala de Richter sacudiu o sur de Portugal. Segundo o Instituto Xeográfico Nacional (IGN), o sismo produciuse ás 6:11 horas (hora peninsular española) cun epicentro localizado no océano Atlántico, ao sur de Lisboa, e a unha profundidade de 19 quilómetros. Aínda que o epicentro estaba no mar (situado a situou a 60 quilómetros ao oeste de Sines), o tremor foi o suficientemente forte como para ser percibido en diversas rexións de España, especialmente en Huelva, así como en Marrocos.

Afortunadamente, segundo Protección Civil, ata o momento non se reportaron danos materiais nin vítimas, aínda que si recibiron un elevado número de chamadas telefónicas, desde a zona do Alentexo ata Coimbra. "Facemos un chamado á poboación para que manteña a serenidade", afirmou o Goberno de Portugal.

Con todo, o evento puxo de novo na mesa o debate sobre a vulnerabilidade da península ibérica aos movementos sísmicos.

Segundo datos do Instituto Portugués do Mar e da Atmosfera (IPMA), o terremoto tivo unha magnitude de 5,3 na escala de Richter. Mentres que o Instituto Xeográfico Nacional (IGN) estima a magnitude en 5,5 e o Servizo Xeolóxico de América do Norte (UGSS) en 5,4 e unha profundidade de 10,7 quilómetros.

Gracias a Deus que non foi coma o gran terremoto de 1755! Para que non o sepa esta é a súa historia:

Nun só día catastrófico en 1755, Lisboa, Portugal, sufriu un terremoto, un maremoto e devastadores incendios / Ilustración do século XIX de North Wind Picture Arquives/Alamy Stock Photo.

O 1 de novembro de 1755, Europa estremeceuse como nunca antes facíao. O que comezou como un día solemne, coas igrexas cheas de fieis celebrando o Día de Todos os Santos, converteuse rapidamente nun pesadelo que devastou Lisboa e deixou unha marca indeleble na historia. O terremoto de Lisboa de 1755 non só arrasou a capital portuguesa; os seus efectos sentiron no sur de España, o norte de Marrocos e mesmo en lugares tan afastados como o Caribe e Finlandia. Este cataclismo non só sacudiu a terra, senón tamén a política, a relixión e a ciencia da época.

Entre as  09:30 e as 09:40 horas da mañá, Lisboa comezou a tremer. Segundo os rexistros, o terremoto durou entre tres minutos e medio e seis minutos, aínda que algunhas fontes sinalan que puido alcanzar ata os dez minutos. Sexa como for, unha eternidade en termos sísmicos. Os expertos cren que a magnitude do sismo estivo entre 8,5 e 9 na escala de Richter, aínda que esta escala aínda non existía nese tempo (foi desenvolta en 1935 por Charles F. Richter). Tres tremores sucesivos sacudiron a cidade, sendo o segundo o máis devastador. Lisboa, unha cidade próspera e vibrante, epicentro do comercio e a cultura en Portugal, quedou practicamente destruída. Dos 150.000 habitantes (segundo o traballo de Pereira de Sousa publicado en 1928), e aínda que algunhas fontes estiman que morreron entre 30.000 e 40.000 persoas só en Lisboa (outras fontes mencionan ata 90.000 vítimas en total, incluíndo outras áreas afectadas), un traballo realizado por José Manuel Martínez Solares en 2001, cuxo estudo foi tamén publicado en Journal of Seismology en 2004, rebaixou esa cifra a 12.000 persoas. Tamén se estima que máis do 80% dos edificios foron destruídos.

Pero o terremoto non foi o único responsable da traxedia. Apenas unha hora despois do primeiro tremor, un xigantesco tsunami, con ondas que alcanzaron entre 6 e 15 metros de altura, golpeou a costa.

A auga penetrou polo estuario do río Texo, invadindo o centro da cidade e arrasando con todo ao seu paso. Os sobreviventes, que fuxiran cara ás prazas e os peiraos, víronse atrapados polas ondas. Coma se isto fose pouco, os incendios comezaron a devorar o pouco que quedara en pé, alimentados por velas acesas, chemineas e cociñas que quedaron desatendidas no medio do caos. Estes incendios arderon durante cinco ou seis días, completando a destrución da cidade.

Aínda que Lisboa foi o epicentro da traxedia, as consecuencias do terremoto de 1755 sentiron en toda a rexión. En España, o sur do país foi o máis afectado, especialmente en Andalucía. Os informes da época documentan máis de 5.000 mortos en chan español, sendo Ayamonte e Lepe, na provincia de Huelva, as localidades máis afectadas con preto de 1.400 mortos. Aínda que o traballo de José Manuel Martínez Solares, mencionado anteriormente, cifra en 61 as vítimas directas do terremoto en España, e 1.214 as vítimas do maremoto. Neste sentido, o autor lembra que as vítimas totais causadas polo terremoto de 1755 en España son difíciles de determinar con exactitude debido á variabilidade e contradicións nas fontes históricas.

A frota pesqueira destas poboacións foi case completamente destruída, o que agravou aínda máis a situación. Na baía de Cádiz, aínda que a cidade principal salvouse grazas ás súas murallas, outras localidades como Chiclana, Sanlúcar de Barrameda e El Puerto de Santa María sufriron graves danos e perdas humanas.

Marrocos tamén sufriu considerablemente. As ondas do tsunami golpearon a costa norte e oeste do país, causando a morte dunhas 16.000 persoas. O porto de Salguei, un dos máis importantes de Marrocos, quedou inservible, o que afectou gravemente o comercio e á economía local. A magnitude do desastre foi tal que as ondas foron detectadas mesmo en Canarias, na costa inglesa, en Finlandia e nas illas do Caribe, un testemuño da vasta extensión do impacto do terremoto.

A forza da natureza non ten límites!

FONTE: Chistrian Pérez/muyinteresante.es