O LAGARTO MERGULLADOR: ANOLIS AQUATICUS

Alá fóra, no mundo natural, os seres vivos desenvolveron estratexias en grao sumo creativas para poder sobrevivir ás ameazas da súa contorna. Este é o caso dos lagartos semiacuáticos do xénero Anolis, que son capaces de producir unha burbulla de osíxeno sobre as súas fosas nasais para poder respirar baixo a auga e evitar os depredadores. A particular táctica deste lagarto mergullador foi descrita nunha investigación da Universidade de Binghamton, en Nova York, e publicada na revista científica Biology Letters. É a primeira vez que os científicos conseguen evidencia dun vertebrado que aplica esta técnica para realizar inmersións prolongadas.

Os Anolis aquaticus atópanse nos bosques tropicais do sur de Costa Rica e, aínda que o uso de burbullas baixo a auga nesta especie xa fora documentado en estudos anteriores, esta é a primeira vez que se puido demostrar que aplican esta táctica para camuflarse e evitar ser comidos por outros animais. Lindsey Swerk, profesora adxunta de investigación de ciencias biolóxicas na Universidade de Binghamton e autora do estudo, dixo nunha nota de prensa da institución que “os anolis son como os nuggets de pito do bosque”. Os paxaros, as serpes e algúns mamíferos pequenos aliméntanse deles. “Ao saltar á auga e manterse mergullados poden escapar de moitos dos seus depredadores”, agregou.

Para poder determinar se a burbulla cumpría realmente un papel funcional na respiración dos lagartos e se lles permitía permanecer baixo a auga durante máis tempo, a científica aplicou unha substancia na superficie da pel dos réptiles que impedía a formación de burbullas. Como as escamas deste animal son hidrófobas, é dicir, que repelen a auga no canto de absorbela, o aire adhírese ao tecido e permite a formación de pequenas cápsulas. Ao aplicar a substancia, as burbullas non puideron formarse e Swierk comparou a estes lagartos intervidos cun grupo de control que si podían formar burbullas con normalidade.

O experimentou lanzou que aqueles individuos dentro do grupo de control podían permanecer baixo a auga un 32% máis de tempo que aqueles con problemas para formar burbullas. “Isto é realmente significativo porque é o primeiro experimento que demostra a importancia adaptativa das burbullas. O seu re-inhalación permite aos lagartos permanecer baixo a auga durante máis tempo. Antes sospeitabámolo, pero non probamos se cumpría unha función”, detallou Swierk. A científica rexistrou que os lagartos poden permanecer baixo a auga polo menos durante 20 minutos reutilizando o osíxeno da burbulla, aínda que sospeita que podería ser aínda por máis tempo.

Swierk, que dedicou gran parte da súa carreira ao estudo dos anolis, pretende seguir avanzando na investigación para comprender mellor este mecanismo adaptativo. Ás veces as burbullas da superficie da pel do lagarto únense coa que o animal exhala despois de mergullarse. “Cremos que esta re-respiración serve para redistribuír diferentes volumes de aire dentro e sobre o corpo do anolis, o que lle permite ter suficiente osíxeno para realizar inmersións prolongadas”, apuntou a científica. Agora toca examinar como ocorre esa redistribución e se facilita a captación de osíxeno debaixo da auga, un mecanismo similar ao que empregan algúns insectos e arañas moi pequenas para poder respirar estando mergullados.

A investigación non só é relevante porque describe un comportamento animal particular, senón porque podería abrir a porta para desenvolver materiais bioinspirados, aqueles que se basean en propiedades ou características de organismos biolóxicos e cuxas particularidades se poden transferir ao campo da industria ou a tecnoloxía.

FONTE: J. de Jorge/elpais.com/ciencia              Imaxe: Lindsey Swierk