Xenios ao bordo do abismo: cando a ciencia non puido salvalos VI

Continúo con esta pequena serie, na que nos achegarémonos ás vidas dalgúns dos científicos que, en momentos de desesperación, decidiron poñer fin á súa existencia. Estes homes, cuxas mentes brillantes redefiniron campos como a física e as matemáticas, tamén tiveron que lidar loitas internas que marcaron os seus destinos.

6. Ignaz Semmelweis: evitar miles de mortes no paritorio e falecer no manicomio

Irreverente, impulsivo e sen pelos na lingua, xa desde a súa etapa de estudante de Medicina, Ignaz Philipp Semmelweis (1818-1865) granxeouse algúns detractores no gremio científico. Intrigado porque a metade do século XIX nove de cada dez operacións acababan en morte, especializouse en obstetricia para conseguir unha praza como doutor no Hospital Xeral de Viena. Alí observou que nun dos pavillóns de Maternidade, no que só se permitía pasar aos estudantes de medicina, tiña unha mortalidade moi superior debido á febre puerperal que o outro, no que asistían ás parturientas só mulleres aspirantes a matrona. Segundo as teorías da época, o menor índice de falecementos debíase a que as mans das comadronas eran máis finas e suaves, idea que non convencía a Semmelweis, que se chegou a obsesionar co asunto.

"Non podo durmir xa. O desesperante son da campanilla que precede ao sacerdote portador do viático penetrou para sempre na paz da miña alma. Todos os horrores dos que diariamente son impotente testemuña fanme a vida imposible, non podo permanecer na situaciçon actual, onde todo é escuro, onde o único categórico é o número de mortos", escribía nunha carta a un amigo o doutor.

O seu xefe, o doutor Klein, entrou en cólera cando se decatou de que Semmelweiss instalara uns lavabos e obrigaba aos estudantes para lavarse as mans antes de examinar ás embarazadas. “E obviamente o Dr. Klein negouse a lavarse as mans, pois se consideraba como unha ofensa poñer a razón da febre puerperal en mans do obstetra", sinala Fernández. Klein conseguiu que retirasen temporalmente a Semmelweiss da Medicina, aínda que finalmente foi readmitido no pavillón das matronas. Entre tanto, o doutor recibiu unha triste noticia: o seu amigo, o forense Jakob Kolletschka, morrera tras cortarse cun bisturí, falecendo aos poucos días entre terribles febres e calafríos. Por unha corazonada científica, Semmelweis pediu a autopsia do seu colega, onde confirmou que o cadro clínico había empezado con linfangitis e flebitis no brazo do corte. De aí, estendeuse por todo o corpo. «Unha infección xeneralizada absolutamente similar ás que observara repetidamente entre as súas parturientas. Era a proba que estaba a buscar e agora non tiña dúbida», conta Fernández.

No seu artigo (o único que publicou na súa vida) Etiology, Concept and Prophylaxis of Childbed Fever conta todo o ocorrido e fala dunhas « partículas cadavéricas » que son as culpables da infección. Non sería ata 40 anos despois da súa morte cando Louis Pasteur e Robert Kock falaron de xermes. Con todo, grazas á súa estraña personalidade e a súa obsesión porque os médicos lavásense as mans, Semmelweis foi expulsado do Hospital de Viena, tomado por tolo e encerrado nun manicomio. Morreu pouco despois aos 43 anos de idade por mor dunha infección xeneralizada, aínda que aínda se segue especulando achega da orixe: unha malleira ou el mesmo tras cortarse cun bisturí.

FONTE e Imaxe: abc.es/ciencia