Todo o que sabemos sobre o asteroide 2024 YR4 que pode chocar contra a Terra en 2032

Recreación dun asyeroide / ESA

O 27 de decembro o telescopio ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) en Rio Furtado (Chile) detectou un asteroide de entre 40 e 100 metros de lonxitude, equivalente ao tamaño dun gran edificio de ata trinta pisos. O asteroide chamou a atención dos astrónomos catro días despois, cando apareceu na lista de risco automática Sentry da NASA, que inclúe todos os asteroides próximos á Terra coñecidos que teñen unha probabilidade distinta de cero de impactar co noso planeta no futuro. Segundo as primeiras estimacións, a rocha, designada como 2024 YR4, ten un 1,3% de probabilidades (unha entre 83) de chocar contra nós o 22 de decembro de 2032. Son poucas pero suficientes para ser seguida con atención.

Nestes momentos 2024 YR4 viaxa a uns 47 millóns de km de distancia e a súa órbita alongada (excéntrica) ao redor do Sol lévalle a afastarse de nós practicamente en liña recta, pero no próximo medio século pasaranos ’rozando’ en sete ocasiones. A próxima será a finais de 2028, cando voará a uns 8 millóns de km da Terra. A que ten máis probabilidade de colisión é a sétima.

A rocha ten unha cualificación de 3 na Escala de Turín, un método que clasifica o dano potencial que pode causar o impacto de cometas e asteroides próximos á Terra (os denominados NEOs). O nivel 3 refírese a "un encontro próximo, que merece a atención dos astrónomos" e que é capaz de provocar unha "destrución localizada". Os científicos déronlle esta posición na escala valorando o seu tamaño e traxectoria, pero podería cambiar. Como lembra a Axencia Espacial Europea (ESA), a probabilidade de impacto dun asteroide adoita aumentar ao principio, antes de caer rapidamente a cero despois de observacións adicionais.

José María Madiedo, do Instituto de Astrofísica de Andalucía (IAA-CSIC), explica que o asteroide non pode ser considerado potencialmente perigoso debido á distancia á que se atopa e que non alcanza os 140 metros de lonxitude.

Neste momento, os cálculos indican que o asteroide pasará a un 106.200 km da Terra, pero as incertezas sobre a súa órbita exacta deixan aberta a posibilidade dunha colisión directa co noso planeta. Aínda que é pronto para determinar exactamente en que parte da Terra produciríase o impacto, os científicos cren que ocorrería en calquera punto dun corredor que atravesa o norte de Sudamérica, o Océano Atlántico, África ecuatorial e o sur da India e China. Novas observacións poderían cambiar totalmente as estimacións.

O asteroide non é o suficientemente grande como para desencadear unha catástrofe global, pero si ten a capacidade de devastar por completo unha gran cidade. A súa explosión no aire liberaría unha enerxía equivalente a uns 8 megatones (8 millóns de toneladas de dinamita), máis de 500 veces a da bomba atómica de Hiroshima. "O asteroide que explotou sobre Chelyabinsk (Rusia, febreiro de 2013) tiña 20 metros de diámetro e causou máis de mil feridos e numerosos danos en infraestruturas porque sobrevoou unha zona habitada", di Madiedo. O que acabou cos dinosauros hai 66 millóns de anos medía un 10 km de lonxitude.

Desde principios de xaneiro, astrónomos da NASA e a ESA estiveron realizando observacións de seguimento prioritarias utilizando telescopios en todo o mundo para mellorar a nosa comprensión do tamaño e a traxectoria do asteroide. A rocha cumpre con todos os criterios necesarios para activar os dous grupos de reacción ante asteroides aprobados pola ONU: a Rede Internacional de Alerta de Asteroides (IAWN) e o Grupo Asesor de Planificación de Misións Espaciais (SMPAG).

A IAWN, presidida pola NASA, é responsable de coordinar o grupo internacional de organizacións que participan no seguimento e caracterización de asteroides. Se fose necesario, a IAWN elaboraría unha estratexia para axudar aos gobernos do mundo para analizar as consecuencias do impacto de asteroides e a planificar as respostas de mitigación necesarias.

O SMPAG, presidido pola ESA, é responsable de facilitar o intercambio internacional de información, desenvolver misións colaborativas e realizar actividades de planificación para a mitigación de ameazas de obxectos próximos á Terra. O grupo reunirase en Viena a semana próxima para determinar os pasos para seguir. Se a probabilidade de impacto do asteroide mantense por encima do limiar do 1%, o SMPAG proporcionará recomendacións á ONU e poderá empezar a avaliar as distintas opcións para unha resposta que implicaría o uso de naves espaciais.

De momento, explica Madiedo, "a única estratexia probada e que se sabe que funciona para evitar o impacto dun asteroide é desvialo, como fixo a misión Dart da NASA (en setembro de 2022 contra o asteroide Dimorphos a 11 millóns de quilómetros da Terra). A varios anos vista, con datos máis precisos e se o asteroide pasa a considerarse potencialmente perigoso, daría tempo a organizar unha misión espacial e enviala".

Segundo o Departamento de Defensa Planetaria da NASA, actualmente non hai ningún outro asteroide coñecido cunha probabilidade de impacto superior ao 1%. Trátase dun dos maiores riscos de impacto xamais observados para un obxecto deste tamaño.

FONTE: J. de Jorge e J. M. Nieve/abc.es/ciencia