Ten a auga do océano a mesma densidade a calquera profundidade?

A canlel Errera, na Antártida / ROBERTHARDING/ALAMY STOCK PHOTO

A densidade é unha propiedade física da materia que indica canta masa está contida nun determinado volume. A densidade da auga do océano varía coa profundidade e isto é debido a tres factores principais: temperatura, salinidade e presión.

Con respecto á temperatura, as augas frías son máis densas que as cálidas porque as moléculas están máis comprimidas con temperaturas máis baixas. É importante tamén saber que nunha columna de auga a temperatura diminúe coa profundidade porque a luz solar que quenta a superficie non penetra máis aló dos primeiros douscentos metros aproximadamente. Isto varía en cada zona do océano, pero o límite que alcanza a luz solar está ao redor desa profundidade. Como a luz do sol non chega ás augas máis profundas, estas son moito máis frías, polo que tamén aumenta a súa densidade.

En canto á salinidade, é a cantidade de sales disoltos que hai na auga oceánica e esa cantidade pode variar dependendo de factores como a evaporación, as choivas ou a achega de auga doce dos ríos. O da salinidade é o parámetro máis complexo das tres variables que afectan á densidade da auga. Isto é así porque a salinidade do océano está influída por unha gran cantidade de procesos: físicos, biolóxicos, xeográficos etc. Con todo, a temperatura e a presión teñen uns patróns moito máis consistentes e predicibles. De forma xeral, na superficie do mar, a salinidade é menor en zonas próximas a desembocaduras de ríos e maior en rexións nas que a evaporación é alta. Se nos movemos en profundidade, a salinidade tende a estabilizarse, aínda que pode aumentar lixeiramente debido á mestura de augas moi antigas e densas.

Os sales disoltos incrementan a masa de auga sen cambiar moito o seu volume, por tanto, a maior salinidade temos maior densidade. Por exemplo, na auga dos polos, no Ártico e na Antártida, a auga é máis densa porque o sal condénsase na área circundante.

E por último, a presión aumenta linealmente coa profundidade porque o peso da auga que hai por encima exerce forza sobre as capas inferiores. Máis ou menos por cada dez metros de profundidade, a presión aumenta unha atmosfera. A miles de metros de profundidade, a presión pode alcanzar centos de atmosferas e isto inflúe nas propiedades físicas e químicas da auga. A medida que a presión aumenta coa profundidade, as moléculas de auga comprímense, o que incrementa a densidade. Así que a densidade da auga aumenta coa presión.
Se pensamos na relación combinada, na superficie a densidade é menor por todo o que dixemos e nas profundidades, a maior presión e salinidade e a menor temperatura fan que a densidade sexa maior. Para que o entendas poden imaxinar que a densidade na auga do océano varía por capas.

Como podes imaxinar, isto ten efectos porque a variabilidade destes factores define propiedades fundamentais nos procesos oceánicos como as correntes mariñas, a circulación termohalina que regula o clima global e tamén na dinámica dos ecosistemas mariños.

Para que entendas a súa importancia, debes saber que a temperatura na Terra está estreitamente relacionada cos movementos de auga no océano, que dependen da combinación de temperatura e salinidade da auga oceánica en cada zona xeográfica e en cada profundidade. Esas variables determinan a densidade da auga e impulsan correntes que fan que en certas zonas teñamos augas superficiais cálidas e noutras teñamos augas profundas moi frías. Isto explica, por exemplo, que Madrid e Boston, que están na mesma latitude, teñan un clima tan diferente, moito máis cálido en Madrid. Mentres a Corrente do Golfo transporta augas cálidas cara a Europa occidental, moderando o seu clima, a costa este de Estados Unidos está máis exposta a correntes frías e masas de aire ártico.

FONTE: Elena Ceballos Romero/elpais.com/ciencia