O mundo alcanza o primeiro punto de inflexión climático: a mortalidade dos corais non ten volta atrás

Corais blanquexados polas temperaturas oceánicas elevadas / Pablo Marshall

O mundo alcanzou o primeiro punto de inflexión climático, o que os científicos chaman «unha nova realidade». Os arrecifes de coral de augas cálidas, dos que dependen case mil millóns de persoas e unha cuarta parte de toda a vida mariña, están a superar o seu punto crítico de non retorno por causa do quecemento global, segundo o segundo Informe Mundial de Puntos de Inflexión, que alerta sobre os limiares críticos da Terra. A perda masiva xa está en marcha e é improbable que se reverta sen un arrefriado global. Só sobrevivirán pequenos refuxios.

O extenso estudo, elaborado por 160 científicos de 87 institucións en 23 países, e presentado semanas antes da celebración da COP 30 en Brasil, destaca que os arrecifes de coral de augas cálidas están a experimentar unha mortalidade sen precedentes en todo o mundo. O motivo son os repetidos eventos de blanquexamento masivo, unha resposta ao estrés que lles xeran as temperaturas oceánicas elevadas. Os corais expulsan as algas que viven nos seus tecidos, as que lles fornecen nutrientes, e morren. Ocorre con tanta frecuencia que non poden recuperarse.

O quecemento global está a piques de superar os 1,5 °C. Aínda que se estabilizase, os científicos dan por seguro (máis do 99 % de probabilidade) que os arrecifes de coral caerán en declive. Isto significa que se perderán a gran escala a menos que a temperatura global regrese a un quecemento de 1 °C ou inferior. Se isto non ocorre, apenas poderán preservarse fragmentos de arrecife con accións de conservación que minimicen outros factores de estrés humano como a sobrepesca e a contaminación.

«As conclusións deste informe son incriblemente alarmantes. É unha traxedia para a natureza e para as persoas que dependen dos arrecifes para a súa alimentación e ingresos», afirma Mike Barrett, asesor científico principal de WWF-UK e coautor do informe. Este evento é un síntoma temperán dunha fervenza doutros puntos de inflexión que poderían activarse se non se toman medidas urxentes. «Esta grave situación debe ser unha chamada de atención: se non actuamos con decisión agora, tamén perderemos a selva amazónica, as capas de xeo polares e as vitais correntes oceánicas. Nese escenario, atopariámosnos ante un resultado verdadeiramente catastrófico para toda a humanidade», engade.

O estudo argumenta que os países deben minimizar o sobrequecemento para evitar superar máis puntos de inflexión: cada fracción de grao e cada ano que pasemos por encima de 1,5 °C conta. «Achegámonos rapidamente a múltiples puntos de inflexión do sistema terrestre que poderían transformar o noso mundo, con consecuencias devastadoras para as persoas e a natureza. Isto esixe unha acción inmediata e sen precedentes por parte dos líderes da COP30 e dos responsables políticos de todo o mundo», di Tim Lenton, do Instituto de Sistemas Globais da Universidade de Exeter.

Os investigadores cren que a resposta pasa pola creación de «puntos de inflexión positivos», como a implementación de tecnoloxías verdes. Segundo indican, nos dous anos transcorridos desde o primeiro Informe de Puntos de Inflexión Globais, produciuse unha aceleración global radical nalgunhas áreas, como a adopción da enerxía solar e eólica e os vehículos eléctricos.

Aínda así, afirman que fai falta actuar con maior rapidez, para «reducir drasticamente as emisións de gases de efecto invernadoiro e afastar ao mundo dos puntos de inflexión catastróficos». Segundo os investigadores, unha vez substituídas, é improbable que as tecnoloxías contaminantes regresen, xa que as novas opcións son máis económicas e mellores.

«O pensamento político actual non adoita ter en conta os puntos de inflexión. Estes presentan desafíos de gobernanza distintos aos doutros aspectos do cambio climático ou a deterioración ambiental, e requiren tanto innovacións na gobernanza como reformas das institucións existentes», afirma Manjana Milkoreit, da Universidade de Oslo.

FONTE: Judith de jorge/abc.es/ciencia