Así é o ‘adorable’ peixe caracol descuberto recentemente fronte ás augas de California

As augas abisais esconden algunhas das criaturas máis insólitas do mundo, algunhas das cales poderían protagonizar auténticas escenas de terror. Peixes víbora, peixes sapos, luras vampiro ou diaños negros son algúns deses monstros das profundidades. Con todo, non todo o que habita as profundidades oceánicas é aterrador.

Un equipo de investigadores do Instituto de Investigación do Acuario de Monterey (MBARI), en California, atoparon en 2019 unha especie de peixe caracol que podería ser o protagonista dunha nova serie de animación sobre o océano. O máis interesante, con todo, son as súas características anatómicas. 

Os novos datos proporcionados polos científicos de MBARI confirmaron que se trataba dunha especie completamente descoñecida para a ciencia: Careproctus colliculi, que bautizaron como ’bumpy snailfish’, en referencia á pel grumosa do espécime. 

“É unha criatura adorable”, explica Mackenzie Gerringer, bióloga mariña da Universidade Estatal de Nova York en Genessee, a National Geographic España a través do correo electrónico. Esta bióloga mariña estuda a fisioloxía e a ecoloxía das profundidades mariñas e levou a cabo unha ampla investigación sobre os peixes caracol de augas profundas. A súa investigación utiliza técnicas comparativas en taxonomía, morfoloxía funcional e fisioloxía para comprender como se adaptan á vida baixo unha presión esmagadora, un frío glacial e unha escuridade perpetua nas profundidades do océano. 

Aínda que as profundidades oceánicas parézannos un lugar inhóspito, a realidade é que abarcan o hábitat máis extenso do mundo, pois compoñen ata o 80% do leito mariño. Os peixes recentemente documentados pertencen á familia dos lapíridos, cuxa área de distribución abarca distintas rexións do Atlántico e o Pacífico, desde o Ártico ata a Antártida, cóntanse entre estas criaturas abisais. 

Gerringer e outros  investigadores da Universidade de Montana e a Universidade de Hawai en Mānoa, levaron a cabo unha análise exhaustiva destes tres especímenes capturados a gran profundidade, fronte á costa de California. O equipo combinou técnicas de imaxe, morfolóxicas e xenéticas para comparar estes peixes caracol con outros peixes coñecidos. 

Mediante microscopía, tomografía computarizada e medicións coidadosas, recompilaron información detallada sobre o tamaño, a forma e as características físicas dos tres exemplares, distinguíndoos de todas as especies coñecidas. Ademais, secuenciaron o ADN para comparar estes animais con outros especímenes da súa familia,  e determinar así a súa posición evolutiva dentro da familia Liparidae.

O seu exame confirmou que se trataba de tres especies nunca antes documentadas e fixeron públicos os datos de tomografía computarizada a través do portal . O equipo puxo ao dispor do público os datos das tomografías computarizadas a través dos portais MorphoSource e GenBank.

Cunhas 450 especies descritas, os lapíridos caracterízanse por presentar dous trazos que os converten en criaturas dignas de protagonizar un clásico da ciencia ficción do século XX: non teñen escamas e presentan un corpo gelatinoso. 

Que adaptacións teñen para vivir en tales contornas?, preguntamos a Gerringer, investigadora principal dun estudo recentemente publicado na revista Ictiology and Herpetology. “Estes animais evolucionaron para ser capaces de vivir nas profundidades mariñas, incluída a zona hadal, a máis de 6.000 metros de profundidade (non en balde, documentáronse especímenes achados na fosa das Marianas, a uns 8.000 metros de profundidade). Adáptanse de múltiples maneiras: entre elas, desenvolveron unhas estruturas especiais situadas nas membranas celulares que lles permiten manterse en movemento nesta contorna especialmente difícil. Ademais, contan cunhas proteínas extremadamente especializadas que se activan en contornas de baixa presión”.

Non só válense da axuda microscópica, senón que tamén se axudan duns complementos anatómicos que lles permiten sobrevivir en ambientes tan inhóspitos. Por exemplo, un segundo par de mandíbulas na parte posterior da gorxa axúdalles a masticar as súas presas despois de succionalas coa boca. 

A verdade é que non todos os peixes caracol habitan a tanta profundidade. As especies que viven en zonas intermareales e outros hábitats pouco profundos desenvolveron unha fórmula para adherirse ás rocas, evitando así ser arrastrados polas correntes.

Trátase dun disco de succión que teñen no ventre e do que algunhas especies utilizan mesmo para adherirse a outros animais, como, por exemplo, algunhas especies de cangrexos en cuxas branquias poñen os seus ovos. “Aínda non sabemos se esta nova especie recentemente descuberta válese deste disco”, puntualiza a investigadora, pois moitas especies abisais han perdido este apéndice.  

A pesar da súa ubicuidade, aínda se ten pouca información sobre esta familia de peces. Segundo reza o mesmo estudo, ‘os límites entre os xéneros son pouco claros’; por iso, o descubrimento de novas especies (a maioría foron descubertas nos últimos 20 anos) ofrece unha oportunidade única para o estudo destes peixes tan característicos.  

Para mostra, o que descubriron os científicos. Dous das tres especies achadas no mesmo lugar revelaron unha diversidade sen precedentes. Cal é o motivo?, preguntamos á investigadora.  Probablemente, débase a que teñen nichos ecolóxicos distintos nun mesmo ecosistema.

“O feito de descubrir dous peixes caracol tan diferentes e completamente novos para a ciencia é unha proba de que aínda nos queda moito por aprender sobre os hábitats das profundidades mariñas”, lembra. De todos os xeitos, o descubrimento é un recordatorio da diversidade, a beleza e as incribles adaptacións que levan a cabo as especies que habitan nos ecosistemas mariños, afirma.

“Aínda que para nós as contornas mariñas profundas parecen hostís debido ás altas presións, as baixas temperaturas e a falta de luz solar, para estes peixes e para moitas outras especies, esta contorna é o seu fogar. Temos que seguir facendo preguntas sobre o noso planeta e apreciar e protexer a vida nas profundidades do océano, o hábitat máis grande da Terra”, conclúe a investigadora.  

FONTE: Sergi Alcalde/nationalgeographic.com.es