Estes organismos sobreviviron 9 meses no baleiro do espazo e reproducíronse

Se o teu corpo estivese feito de musgo, escoitar o nome de Tomochi Fujita provocaría que un calafrío percorrese todas e cada unha das túas células. Este investigador experto en bioloxía evolutiva da Universidade de Hokkaido ten unha fixación coas plantas briófitas. Concretamente, fascínalle comprender onde se atopan os límites destes organismos e investigar os seus métodos de proliferación e rexeneración. Por iso, cando ten un exemplar de Physcomitrium patens, unha especie moi coñecida de musgo, sométea a todo tipo de probas en nome da ciencia. A última delas foi levar algunhas delas á Estación Espacial Internacional (EEI) e deixalas na parte exterior, expostas ao baleiro e a radiación do espazo.

Pero este experimento é só o último dunha serie de probas que tratan de medir a resistencia desta planta. Fujita leva anos sometendo a Physcomitrium patens a condicións practicamente incompatibles coa vida, como calor e fríos extremos, ou altas doses de ultravioletas. Por que? Para comprender como estas plantas lograron sobrevivir a todas as extincións masivas acontecidas nos últimos 500 millóns de anos. É dicir, o que realmente quere comprobar Fujita é se os musgos son os organismos complexos máis adaptados á supervivencia que existen na actualidade.

Con esta pregunta en mente, en marzo de 2022, comezou a última das probas, unha á que poñería a proba cada un dos sistemas de defensa do musgo. ‘Esperabamos que a supervivencia fóra case nula’, indica o investigador. E non é para menos, porque tras unha breve viaxe a bordo da nave espacial Cygnus-NG17, os astronautas tomaron células de Physcomitrium patens e adheríronas á parte exterior da EEI, en contacto directo co baleiro do espazo. 283 días despois, recolleron as mostras e, sen moita esperanza, miraron como se atopaban. Ninguén podía crer o que estaban a ver.

Anteriormente xa realizaran experimentos con tres tipos de estruturas que se poden atopar neste tipo de plantas. As primeiras, denominadas protenemata, é o que se podería denominar como musgo xuvenil. Nestas etapas, as células vexetais alónganse, se ramifican e, aos poucos, forman o musgo maduro. As segundas, son un tipo de células nai especializadas que aparecen en condicións estresantes para a planta, como falta de alimento ou temperaturas demasiado extremas.  Finalmente, os que estaban a piques de exceder os listóns que marcaran, os esporofitos, unhas esporas encapsuladas.

Durante os meses anteriores á proba final, estas tres estruturas celulares sufriran todo tipo de estrés por parte de Fujita. Expuxéranas a condicións sen carga case absoluto, a radiación, a temperaturas superiores a 55ºC durante case un mes e a -196ºC durante polo menos unha semana. Unhas condicións que, á parte de poucas bacterias e organismos coñecidos pola súa resistencia como os tardígrados apenas podían resistir. Nin o protenemata nin as células nai saíron ben paradas, pero os esporófitos eran duros de matar.

Mostra de esporofito de Physcomitrium patens tras ser sometida ao espazo na Estación Espacial Internacional durante 283 días / Tomomichi Fujita

Respecto ao experimento que levaron a cabo na EEI, o Dr. Fujita afirma que: ‘O resultado foi todo o contrario [ao que esperabamos]: a maioría das esporas sobreviviron. Sorprendeunos enormemente a extraordinaria resistencia destas diminutas células vexetais’.

E non é para menos, porque cando tiveron nas súas mans a mostra, puideron observar como aproximadamente o 80 % dos esporofitos seguían vivos. Pero non só iso, senón que das células que estaban vivas, o 89 % reproduciuse sen problema cando tiveron as condicións adecuadas.

Con estes datos en mente, os membros do laboratorio de Fujita realizaron un cálculo que é aínda máis asombroso: se se manteñen estas condicións, as esporas do musgo poderían sobrevivir ata 15 anos no espazo. Con todo, como indican, é unha estimación moi basta, baseada unicamente neste experimento.

En palabras do propio Fujita: ‘Este estudo demostra a asombrosa capacidade de resistencia da vida que se orixinou na Terra’, e mostra as posibilidades do cultivo de musgo no espazo. En vistas a un futuro interplanetario, as propiedades destas resistentes plantas poderían ser claves á hora de construír ecosistemas en Marte ou na Lúa para soster ás futuras colonias humanas. ‘Espero que os nosos estudos con musgo sirvan como punto de partida’, pecha o investigador.

FONTE: Daniel Pallicer Roig/nationalgeographic.com.es/ciencia