A ZANFONA: CONTO

Saturio nacera ao pé da Ribeira Sacra do Miño, entre viñedos dourados e a beleza dunha paisaxe singular que os seus ollos nunca puideron ver por mor da súa eiva de nacemento. Entón atopou na música da zanfona o motivo para alegrar ás xentes. Daba xenio  velo según contaban uns e outros. De xeito que a súa sona medrou co tempo de tal maneira que non había vodas, bautizos, casamentos, feiras ou romarías na que el non estivese na súa bisbarra. O seu campo de acción foise estendento e así pronto tamén se coñeceu en toda a terra galega. Así percorreu Vigo, a perla do Atlántico; Pontevedra, das rías a marabilla; Lugo, a cidade gardada polas murallas milenarias; Santiago, a cidade onde se concetra o mundo cristián; en fin Ourense, onde a auga ferve na fonte ou A Coruña, a chamada cidade de cristal.

Así dábase o caso que pola mañás o son do seu instrumento deixaba abraiadas ás xentes despois de cantarlle  algún que outro suceso monstruoso e polas tardes alegraba a mozas e mozos en calquera romaría. De maneira que as veces alguén lle rexeitaba tal parecer, sen embargo el respondíalle moi pereno: "Eu cambio igual que o tempo".

Pero as modas tamén trocan, e así, a zanfona, que un día entrara en Sevilla tocada por músicos diante do rei Fernando ao ser o consquistada ao infiel, ou que acompañou  Martín Codax nas cantigas de amigo, a zanfona coa que o infeliz xograr Macías atopou a morte apreixando as súas teclas, en fin a zanfona que inspiraba ao rei Alfonso X "O Sabio" na composición das preferencias das xentes porque estas tamnén cambiaron, para escoitar outros instrumentos que lles ofrecían  maiores posibilidades para divertirse. Saturio agora é un mendicante máis que pide, ao toque da zanfona, esmola á porta dunha igrexa ou en calquera recuncho dunha rúa. E igual que alma en pena rematou por percorrer camiños e congostras nunha andaina que semella non ter fin. A xente ao velo di: "Velaí vai o tolo da zanfona".

Fonte ZZ Almanaque Agrícola 2003