ACONTECEU: TSUNAMI DE LISBOA

Recreación artística do tsunami de Lisboa de 1755 / Getty Images

Cando se fala de tsunamis, parécenos que é algo que sucede moi lonxe de nós. A verdade é que non é frecuente, gracias a Deus, pero a historia dinos que de vez en cando acontecen.

Na  Península Ibérica , concretamente en Lisboa (Portugal), o 1 de novembro de 1755, un terremoto no Atlántico xerou un tsunami que chegou aos cinco metros na capital portuguesa. As ondas e os incendios leváronse por diante a maior parte do vello casco urbano. A cidade baixa, A Baixa lisboeta, foi reconstruída no seu actual trazado de estilo racionalista do século XVIII polo marqués de Pombal. Pénsase que morreron 15.000 persoas.

No noso país, España, tamén houbo 2.000 mortos nas costas de Huelva e Cádiz. A capital gaditana víuse asaltada por ondas de 15 metros que saltaron as murallas e entraron e saíron tres veces da urbe. Na fronteiriza Ayamonte, os mortos contáronse en 1.000. Hoxe en día, cando se excava naquel litoral para calquera obra, aparecen depósitos mariños a un quilómetro da costa. A xeografía da área, cun litoral chairo e sen apenas altura, permitíu ás ondas penetrar máis lonxe terra adentro.

O terremoto de 1755 sentíuse en toda España. O rei Fernando VI ordeou un reconto de danos por todo o territorio, que resultou abrumador. En realidade, os efectos siguen presentes hoxe en día. Moitos edificios, sobre todo no oeste peninsular, víronse afectados. A catedral de Baeza (Xaén), sufríu gravísimos desperfectos. Resultaron danados os tellados das catedrais de Salamanca e de Segovia. A Xiralda e a Torre do Ouro sufriron roturas nos seus capiteis e remates. A catedral de Plasencia (Cáceres), perdeu aquel día as súas vidreiras de cores. Hoxe, esa xoia do gótico tardío luce vulgares vidros claros sen que moitos sepan o motivo. E moi preto desa cidade cacereña atópase Coria, onde o terremoto de Lisboa causou un efecto extraordinario: o río Alagón moveuse do seu curso habitual. Hoxe, segue en pé a vella ponte, que sobrevoa un cauce que leva seco tres séculos.

Non existían entón os sismógrafos, pero os científicos estiman que o terremoto que o provocou tivo unha magnitude de entre 7,3 a 8,5 graos e foi o máis potente da historia española. O seu epicentro estivo no mar, ao suroeste do Cabo San Vicente. Esa é unha zona do Atlántico que se coñece como o banco de Gorringe, que ten unha forte actividade sísmica, pois alí contactan a placa africana e a euroasiática, mediante un roce lateral.

En realidade, non valoramos que España é unha zona exposta a terremotos: O Mediterráneo é unha área sísmica de importancia, porque é unha zona de contacto entre a placa africana e a europea.

Fonte: El Mundo