A ANTÁRTIDA TAMÉN SE DERRETE

Moitos dos glaciares antárticos están a ser socavados pola acción da auga máis cálida do mar / Imaxe:Alba Martin-Español

Dende que en 1979 os primeiros satélites artificiais puxesen os seus ollos nela, a Antártida nunca foi tan grande. Segundo a NASA, en decembro de 2013, o xeo mariño que rodea o continente antártico alcanzou a súa maior extensión. Non obstante, tamén nunca como agora, se está derretendo a un ritmo tan acelerado. Por primeira vez dende o fin da última glaciación, a Antártida perde máis xeo do que gaña. De novo, xa sexa en forma de cambio climático ou deterioración da capa de ozono, a acción humana está detrás.

A ciencia ten tan clara que o Ártico desxéase como que a Terra xira arredor do Sol. Coa Antártida non existe o mesmo consenso científico. Por cada estudo sobre un glaciar que se fende, hai outro que destaca a acumulación de nova neve na meseta antártica. E é que todo na Antártida é grande, tamén o debate científico. Cunha extensión case 28 veces a de España, a Antártida acumula entre o 80% e o 90% da auga doce que hai no planeta. A altura media da capa de xeo é duns 2.500 metros, aínda que hai zonas de case 5.000. Se se derretese de súpeto, o nivel do mar ascendería decenas de metros.

Pero a Antártida non é tan uniforme e inmutable como pode parecer na distancia. O cambio climático e a deterioración da capa de ozono están a afectar de forma diferente a unhas zonas e outras do continente. Mentres en lugares da costa oeste, os glaciares que morren no Mar de Amundsen están a adelgazar, no leste, o xeo avanza e elévase. A comezos de século, o balance neto entre perdas e ganancias tendía a ser cero, pero no último lustro o equilibrio está a romper a favor do desxeo en zonas ata agora estables.

Cos datos de altimetría ofrecidos por unha sucesión de satélites dende comezos de século, os investigadores puideron comprobar que a elevación dos xeos desta zona se mantivo estable ata 2009, pero dende entón non deixou de reducirse. Segundo publican en Science, a rexión perde uns 60 quilómetros cúbicos de xeo ao ano. En auga líquida, serían uns 60 billóns de litros. Hai glaciares que se retiraron ata 30 metros na última década.

A perda de xeo é enorme, uns 60.000 millóns de toneladas ao ano dende 2010. Pero aínda está lonxe dos 110.000 millóns anuais que perden os glaciares do Mar de Amundsen. Se se lles restan as ao redor de 70 gigatoneladas que gaña a zona occidental da Antártida, o balance é dunha perda neta de xeo. E iso que non hai datos globais de todo o continente.

As cifras aínda están lonxe do desxeo no Ártico onde, só Groenlandia está perdendo 243.000 millóns de toneladas. Pero o que máis preocupa aos científicos non é a cantidade, senón a tendencia acelerada dos últimos anos. É coma se se tivese alcanzado un punto crítico no que o sistema antártico non aguantara máis e se tivese desestabilizar.

O panorama aínda podería ser peor. Aínda que non está de todo claro porqué a parte occidental da Antártida, a maior das dúas, segue acumulando xeo novo. A mesma circulación oceánica que debilita os glaciares do oeste, parece protexer os do leste. Na súa circulación de oeste a leste, as augas cálidas arrefríanse e volven a estratos inferiores do océano.

Pero a súa situación pode ser temporal. En marzo pasado, expertos alemáns en modelos climáticos, mostraron como o quentamento global estaba a levar máis humidade ao interior do continente antártico. Isto fai que neve máis e a capa de xeo se eleve. Pero ten un efecto colateral: acelera o movemento dos glaciares cara a unhas augas cada vez máis cálidas. O resto da historia xa sábese: a máis desxeo, maior elevación do nivel do mar.

FONTE: Xornal El País/Ciencia