O QUENTAMENTO ESTÁ A AUMENTAR A PRESENZA DE PATÓXENOS NO ATLÁNTICO

Colonia de V. vulnificus coa súa particular forma encorvada do género "vibrio" / PUBLIC DOMAIN IMAGES

O quentamento das augas do Atlántico Norte está a permitir a proliferación de bacterias patógenas. Unha análise de mostras de plancto conservadas desde hai 60 anos revela a presenza crecente de microorganismos emparentados coa bacteria do cólera. Á vez que a temperatura das augas costeiras de Europa e América do Norte, tamén creceu o número de infeccións en humanos.

As bacterias mariñas supoñen a maior parte de biomasa dos océanos. Dentro destes microorganismos procariontes hai un xénero de apenas 200 especies chamado Vibrio. Entre as vibrio hai tres especies moi seguidas polos científicos polo seu carácter patógeno. A máis coñecida é a Vibrio cholerae. Dous das súas variedades, a O1 e O139, son as causantes do cólera, unha enfermidade que só en España acabou coa vida dun millón de persoas no século XIX.

Iso foi hai moito tempo. Desde mediados do século pasado, o cólera de cando en cando sae das latitudes intertropicales. Con todo, desde hai polo menos unha década, as infeccións por vibrio nas costas atlánticas de América do Norte ou Europa non deixaron de aumentar. Non se pode falar de epidemia, pero non deixan de intrigar aos científicos: Por que se producen máis intoxicacións por V. cholerae ou V. parahaemolyticus ou infeccións por V. vulnificus nas praias do Báltico, Islandia ou Galicia?

A causa podería ser o quentamento global e, en particular, o aumento da temperatura das augas superficiais do Atlántico Norte. Para comprobar esa posible conexión entre cambio climático e proliferación de bacterias mariñas, o microbiólogo da Universidade de Xénova (Italia) Luigi Vezzulli tivo a idea de recorrer a un arquivo moi especial fundado en 1931 polo biólogo británico sir Alister Hardy e coñecido hoxe como a Sir Alister Hardy Foundation for Ocean Science (SAHFOS).

Na súa sede de Plymouth (Reino Unido) a SAHFOS alberga máis de 250.000 mostras de plancto mariño conservadas en formaldehído e recollidas por decenas de barcos de forma voluntaria. Como as vibrio adoitan colonizar o exoesqueleto dos pequenos crustáceos que compoñen o zooplancton, Vezzulli pensou que estudando estas mostras podería saber se agora hai máis bacterias vibrio que no pasado e se a súa evolución tiña algún correlato coa temperatura do mar.

Os resultados da investigación, publicados en PNAS, mostran en primeiro lugar que a presenza do xénero Vibrio no conxunto de bacterias mariñas non deixou de aumentar desde 1958. As mostras analizadas proceden de nove zonas costeiras do Atlántico norte, desde Nova Escocia (Canadá) ata o estuario do Rin (Países Baixos), pasando polas costas galegas. Salvo nun caso, en Terranova, nos demais leste incremento da concentración bacteriana aparece correlacionado coa evolución da temperatura do mar. Para esta parte do océano, a temperatura superficial media da auga subiu en 1,5º no últimas cinco décadas.

FONTE: Xornal El País/Ciencia