OS OVOS DE DINOSAURO TIÑAN CASCA BRANDA

Fósil de ovo de cáscara branda de Mussaurus - Museo Americano de Historia Natural / Nature

No imaxinario colectivo os ovos de dinosauro teñen unha forma enorme, cunha capa dura da que segundo nos mostraron as películas, xurdían os dinosauros. E a pesar de que esas imaxes formen parte da ciencia ficción, a maioría das teorías científicas apoiaban esta idea. Con todo, un novo estudo publicado en Nature vén remover eses cimentos que todos dabamos por sentados. E se o primeiro ovo de dinosauro en realidade foi unha especie de masa branda? Isto é o que sinalan científicos do Museo Americano de Historia Natural (EE. UU.).

Aves, réptiles e mamíferos temos en común que os nosos primeiros momentos de vida estivemos protexidos por unha membrana interna, chamada amnios, que entre outras cousas evitou que nos secásemos na nosa etapa embrionaria, ademais de crearnos un cómodo «colchón» de líquido no que pasar os nosos primeiros momentos de vida. Pero esta «capa» é diferente para uns e outros: mentres que os mamíferos gárdana no seu interior, outros a expulsan, en forma de ovo. E entre estes últimos, hai de dous tipos: os amniotas con casca branda, como os lagartos ou as tartarugas; e os que poñen ovos con casca dura, como as aves. Estas dúas variacións representan dous camiños evolutivos distintos.

"A evolución dos ovos calcificados, con casca dura, que ofrecen unha maior protección contra a tensión ambiental, representa un fito na historia dos amniotes, xa que probablemente contribuíu ao éxito reprodutivo e, por tanto, á propagación e diversificación deste  clado", escriben os investigadores, que sinalan que ese foi posiblemente un dos factores da supervivencia na extinción do Cretácico (hai 66 millóns de anos) e que a maior parte dos ovíparos actuais presenten ovos con casca dura. Pero os ovos «brandos» existen, aínda que hai un baleiro no seu estudo histórico debido á súa rareza dentro dos fósiles, "o que dificulta o estudo da transición de cascas brandas a duras", indican.

A pesar de que na actualidade é moito máis sinxelo atopar especies de ovos con cascas duras que brandas, estudos previos mostran que as primeiras ambiotas e os tetrápodos poñían ovos do último tipo. De feito, algunhas teorías indican que os pterosaurios, grupo «irmán» dos dinosauros e os primeiros vertebrados en conquistar o ceo, tiñan esta característica. Con todo, os restos de ovos de dinosauro achados en xacementos como o de Djadoktha ou Tugrugeen Shireh (ambos en Mongolia) facían pensar que todas as crías de dinosauro nacían rompendo unha dura casca.

Pero os investigadores do estudo afirman que estes fósiles non son representativos de todas as especies. "Ata o de agora, só descubríronse hadrosauridos, algunhas cascas de ovo de sauropodomorfo e tetanurano; a escaseza do rexistro fósil e a falta de tipos intermedios de cascas de ovo desafían os esforzos para homologar as estruturas de casca en todos os dinosauros", escriben. É dicir, aínda que hai restos de ovos de dinosauro, estas limítanse a especies moi concretas que é posible que non representen a toda a familia.

Por iso, no estudo, analizaron desde diferentes perspectivas ovos fósiles con embrións pertencentes a dúas especies de dinosauros: Protoceratops e Mussaurus. Grazas a diferentes análises e reconstrucións, puideron ver que os seus ovos estaban divididos en estratos que se asemellaban máis a ovos brandos, como os das tartarugas. "Mediante unha reconstrución en estado ancestral de composición e  ultraestructura, comparamos as cascas de ovo de Protoceratops e Mussaurus coas doutros  diápsidos, revelando que o primeiro ovo de dinosauro foi de casca branda", afirman no estudo.

Ademais, a investigación apunta a que os ovos de casca dura evolucionaron independentemente polo menos tres veces nos dinosauros, e probablemente desenvolvéronse a partir dunha variedade de tipos ancestrais de casca branda. É dicir, que primeiro foron os ovos «brandos» e, a partir deles, evolucionaron no que hoxe todos coñecemos. En canto á súa forma de incubación, os expertos sinalan que, seguramente, os ovos eran enterrados no chan húmido ou en area, onde se  incubaron coa calor do material vexetal en descomposición, do mesmo xeito que ocorre cos réptiles actuais.

FONTE: Patricia biosca/abc.es/ciencia