GRAFENO E BIOMEDICINA

 

Cando en 2010 os físicos  Andre  Geim e  Kostantin  Novoselov recibiron o premio Nobel por “os seus innovadores experimentos co material  bidimensional  grafeno”, houbo quen bautizou aquela  sustacia composta por carbono puro agrupado en moléculas  hexagonales como “o material de deus”. Aínda que a súa existencia coñecíase dende moitos anos atrás, a posibilidade de illalo que descubriron os físicos rusos na universidade de Manchester abría todo un campo de posibilidades que fixo que se disparase o entusiasmo. As propiedades do  grafeno (mellor condutor que o silicio, máis resistente que o aceiro e máis lixeiro que o aluminio, flexible…) convérteno no material do século  XXI e en peza indispensable para moitas aplicacións prácticas que van desde a telefonía móbil á biomedicina. As súas posibilidades son tantas que a Unión Europea investiu mil millóns de euros a través do proxecto Graphene Flagship no que representa unha nova forma de investigación conxunta e coordinada a unha escala sen precedentes, formando a maior iniciativa de investigación de Europa (o consorcio central está formado por máis de 150 grupos de investigación académica e industrial en 23 países).

O cualificativo de “material de deus” quizá poida resultar esaxerado (cousas dos titulares e a necesidade de destacar a ciencia entre o resto de oferta informativa), pero o certo é que nas mans adecuadas o  grafeno pode facer case milagres… Unhas desas mans -e cerebros, claro- son as do español José Garrido, xefe do Grupo  ICN2 (Institut  Català de  Nanociencia e Nanotecnoloxía) de Dispositivos e Materiais Eléctricos Avanzados, quen na actualidade investiga a posibilidade de realizar implantes cerebrais con  grafeno. Garrido é o máximo responsable do proxecto BrainCom: “unha iniciativa europea cuxo obxectivo é desenvolver sensores que sexan capaces de detectar actividade eléctrica dunha área ampla do cerebro” para “ofrecer a pacientes que teñen unha problemática moi acentuada na linguaxe unha canle de comunicación moito máis avanzado do que existe actualmente”. Estes dispositivos están fabricados en  grafeno e o que fan é captar na superficie do cerebro os sinais que emiten os centros do fala e transmitilas a un dispositivo externo que as  descodifica e reproduce en forma de voz. Isto permitiría comunicarse a persoas que perderon o fala debido a enfermidades neuronais como, por exemplo, a Esclerose Lateral  Amiotrófica.

A flexibilidade, estabilidade e lixeireza do  grafeno fano o material perfecto para utilizar en interfaces cerebro-máquina. Na actualidade as investigacións de  BrainCom están en fase de probas con animais, pero como recoñece Garrido, unha das grandes complicacións que se atopan é que non existe no reino animal unha linguaxe tan complexa como o noso, polo que os experimentos realizados non poden reproducir o que será necesario trasladar aos humanos. Aínda así, Garrido cre que se os avances nas investigacións con animais continúan, o  grafeno “terá un gran impacto de aquí a cinco anos”, o que significa que o material de deus será definitivamente unha realidade na terra.

FONTE: José  L. Álvarez  Cedena/elpais.es