CONSECUENCIAS GLOBAIS DO DESXEO NO ÁRTICO

Imaxe tomada durante unha expedición de Greenpeace no Ártico / Pedro Armestre

No verán de 2014, un dos máis cálidos no que vai de século, producíronse case un centenar de infeccións por bacterias do xénero vibrio, entre as que está a causante do cólera, nas costas de Suecia e Finlandia. Algúns dos casos déronse a apenas 160 quilómetros do Círculo Polar Ártico. O clima está tan trastornado polo cambio climático que unha enfermidade asociada ao trópico está a emigrar tan ao norte. A emerxencia de enfermidades e patógenos é só una das consecuencias que terá o desxeo do Ártico para todos.

Bacterias no mar e virus na terra. Aínda que o quecemento sexa global, hai rexións do planeta que se quentan máis que outras. No ártico prodúcese un efecto denominado amplificación ártica polo que o desxeo alí é máis acusado que noutras rexións xeadas. A explicación breve di que a retirada do xeo en favor da auga reduce a capacidade da rexión de rebotar a radiación solar. Isto fai que se quente aínda máis e retroalimente o desxeo, o que pode flanquear o paso a patógenos, algúns vindos do pasado.

Aínda que non llas vexa, as bacterias mariñas son o principal compoñente da biomasa mariña. Algunhas especies, como as vibrio, que son patógenas. O outro perigo vén dos xeos e o permafrost das franxas norteñas de Siberia, Canadá e Groenlandia que se están derritiendo. Investigadores do CSIC atoparon en xuño de 2015 ADN de virus ata agora descoñecidos en lagos de Svalbard. Dous meses despois dábase a coñecer o desentierro dun virus de facía 30.000 anos atrapado no xeo siberiano.

O oso híbrido. Hai 10 anos, un estraño oso foi abatido no norte de Canadá. Era estraño pola súa aparencia e unha análise de ADN confirmou a estrañeza. Tratábase dun exemplar nado dun oso pardo ogrizzly e un oso polar. Algún enxeñoso bautizouno como grolar. O avistamento de osos grolar non deixou de aumentar nestes anos, así como os encontróns entre ambas as especies. O desxeo do ártico está a empuxar á polar terra dentro e ao grizzly cada vez máis ao norte. Pero o impacto ecolóxico do desxeo está a afectar a todo o ecosistema ártico. Desde o microscópico plancto, que ten que lidar co aumento da temperatura e a acidez da auga, ata a migración anual das baleas.

E o anticiclón dos Azores? Aínda que son moitos os factores que interveñen no clima, a mencionada amplificación ártica debuxou o escenario dun polo norte case sen xeo durante moitos meses en só unhas décadas. Esa auga é, por definición máis quente que o xeo. Os científicos xa están a investigar como afectará isto á circulación oceánica e as correntes de aire asociadas que determinan boa parte do clima en todo o planeta.

Un custo de billóns de euros. Investigadores da Universidade de Cambridge estimaron o impacto económico que terá o desxeo non de todo o Ártico, senón só do permafrost, do xeo atrapado nas terras que rodean o Ártico. Para finais de século, a cantidade extra de emisións terá un impacto de máis de 40 billóns de euros.

Menos xeo, mais cambio climático. É o gran paradoxo. O cambio climático derrite o xeo do Ártico e isto retroalimenta ao cambio climático. Un amplo informe das Academias de Ciencias de EE UU (de obrigada lectura) sobre os impactos globais do desxeo do Ártico de 2015 destacaba como a redución do efecto albedo, a liberación do metano e o carbono atrapados no permafrost ou a alteración da circulación oceánica intensificarán o quecemento global. E iso, probablemente, acabe co xeo que quede no Ártico.

FONTE: Miguel Ángel Criado/Xornal El País/Ciencia