CANTAS MOLÉCULAS HAI NUNHA CÉLULA?

Célula do fermento "Saccharomyces" utilizada como modelo para a investigación / SCIENCE PHOTO LIBRARY

Cantas estrelas hai no Universo? Cantos corpos celestes hai no Sistema Solar? Cantos seres vivos hai no planeta Terra? Cantas células compoñen un corpo humano? Cantas moléculas hai nunha soa célula? Quizá aínda se lle escapan á Ciencia as grandes magnitudes. Pero indo todo o máis pequeno, a resposta xa é oficial: hai 42 millóns de moléculas de proteínas nunha única célula.

Dende hai décadas, multitude de estudos trataron de pescudar este número máxico, pero ningún conseguíao ata a data. Algúns, os máis exitosos, chegaran a pescudar o número exacto dalgún dos 6.000 tipos distintos de proteínas que fabrica unha célula eucariota, é dicir, do mesmo tipo que as que compoñen o corpo humano. Agora, un equipo de investigadores da Universidade de Toronto (Canadá) logrou concentrar toda esa información diseminada en máis de 20 estudos científicos diferentes e deseñar un método para calcular por primeira vez o número exacto de proteínas que hai nunha célula. Neste caso, o modelo utilizado polos científicos é un fermento do xénero "Saccharomyces", un organismo unicelular que se utiliza na produción de pan, cervexa ou viño. A investigación foi recentemente publicada na revista Cell Systems.

Da mesma forma que as células compoñen o noso corpo, as proteínas constitúen as células e, ademais, son as encargadas de transformar en vida a información contida no ADN e practicamente todas as funcións celulares son levadas a cabo por elas.

Con todo, máis aló da "curiosidade natural", hai importantes razóns científicas polas que é importante coñecer esta cifra máxica. Moitas enfermidades están causadas por ter ou moi poucas ou moitas proteínas dun determinado tipo.

Os investigadores usan este tipo de técnicas para detectar vulnerabilidades das células cancerígenas que poidan ser usadas despois para atopalas de forma máis rápida durante o desenvolvemento da enfermidade e para poder decidir con maior axilidade cales poden ser máis agresivas e cales responderán mellor a un tratamento. O problema é que, de momento, só temos o prezado número de proteínas da célula dun organismo moi pequeno. Aínda queda un longo camiño para que esta información poida ser útil en estudos no ser humano. "As células humanas son, por suposto, moito máis complexas que as dun fermento. E, ademais, hai moitos tipos de células diferentes. Unha célula muscular terá un complexo de proteínas moi diferente ao dunha célula do cerebro, por exemplo", explica o investigador principal. Ademais, non existe aínda ningunha base de datos que conteña información sobre o número de proteínas de cada célula humana, xa que cada tipo contén só unha parte das proteínas presentes nos preto de 20.000 xenes que temos.

Pero os investigadores xa empezan a albiscar cara a onde nos levará o futuro. "Unha extensión do noso traballo podería ser comparar unha célula humana normal cunha célula tumoral, ou ver as diferenzas dunha célula nai cunha madura e diferenciada nalgún órgano para saber que cambia nun e outro caso", engade. Este tipo de estudos xa se fan habitualmente, segundo os investigadores. 

O novo traballo mostra tamén como cambian as proteínas presentes nunha determinada célula cando llas expón a diferentes tipos de tensións, como danos no ADN, falta de alimento ou unha enfermidade. E esa pode ser a principal aplicación de fronte ao futuro: comparar o número de proteínas presente nunha célula sa e nunha enferma.

FONTE: Miguel G. Corral/Xornal El Mundo/Ciencia