AMOR POLOS OCÉANOS

Para entender a carreira de Enric Sala (Girona, 1968), podería recorrerse á metafísica  aristotélica (“O ser non só se toma no sentido de substancia, de calidade, de cantidade, senón que hai tamén o ser en potencia e o ser en acto, o ser relativamente á acción”). O que era o biólogo catalán en acto e o que podía ser en potencia. Porque en Sala había calidades suficientes para converterse no que é hoxe desde que era un neno namorado das aventuras de Jacques Yves  Cousteau (“quería ser mergullador no  Calypso” dixo nunha entrevista). Nese tempo xa había dentro del, en potencia, un explorador residente do National  Geographic, honra que conquistou no ano 2011 converténdose no primeiro español que accede á máxima categoría de investigación da prestixiosa sociedade estadounidense.

O do catalán cos océanos é un amor comprometido. Por iso, despois de varios anos exercendo como profesor en Estados Unidos na universidade de California, decidiu abandonar o seu traballo e cambiar o futuro… o seu e o de todos os que habitamos este planeta: “O meu traballo era dar clase, pero tamén investigar os efectos do home sobre o mar. E un día deime conta de que o que estaba a facer era simplemente reescribir o obituario do mar. Con máis precisión, con máis datos científicos. Sentíame como o doutor que che di como vas morrer, cun detalle extraordinario pero sen proporcionar unha cura”.

O que lle faltaba, recoñeceu nunha entrevista, era saber como eran os océanos hai 500 anos, antes de que a acción do home degradáseos ata os niveis que coñecemos na actualidade. Pero viaxar no tempo é imposible mesmo para alguén afeito atopar a forma de saírse sempre coa súa. Por iso a única forma de saber como se atopaban os mares medio milenio, atrás era viaxar ás paisaxes mariñas máis remotos do planeta para recoller datos, observar e comparar. A idea seduciu á National  Geographic  Society e así naceu Pristine Seas (Mares  Prístinos), un proxecto dirixido por Salas, no que a través de expedicións, investigación científica, análise económica e divulgación (con produción de documentais e artigos) téntase convencer aos mandatarios dos países nos que se atopan esas escasas zonas virxes para crear espazos protexidos. Espazos que poden servir para recuperar especies en perigo de extinción e aos que hai que protexer, como ao resto dos océanos, dos estragos que causa a pesca ilegal, un dos cabalos de batalla contra os que pelexan Enric Salga e o seu equipo. Un labor na que contan coa inestimable axuda de Global Fishing Watch, unha organización que utilizando datos de satélite,  big data e intelixencia artificial, pode seguir as actividades dos pesqueiros (e predicir incluso cando van realizar capturas ilegais). Unha vixilancia que ten que ser, si ou si, completada coa concienciación de políticos, grandes compañías e xente en xeral, posto que o futuro da humanidade depende de que sexamos capaces de salvar os océanos.

FONTE: José  L. Álvarez  Cedena/elpais.es