DENTRO DUN SÉCULO A TERRA PODERÍA VOLVER AO CLIMA DE HAI 50 MILLÓNS DE ANOS

 

Ilustración que amosa como puido ser a rexión ártica hai 50 millóns de anos / Marlin Peterson

 

A Terra viviu épocas moito máis cálidas. Hai 50 millóns de anos, durante o  Eoceno, a temperatura media do planeta era 13 graos maior, non había xeo nos polos e as selvas cubrían un mundo tropical no que os devanceiros dos mamíferos modernos ocupaban o oco deixado polos “recentemente” extintos dinosauros. Se se mantivesen as emisións de gases con efecto invernadoiro nos niveis actuais, en pouco máis dun século chegaríase a unha situación climática parecida á do Eoceno. Como adoitan argumentar quen nega a influencia humana no cambio climático, non sería a primeira vez na historia do planeta na que se alcanzou ese punto. O que converte o actual proceso en excepcional é a velocidade do cambio. En menos de dous séculos reverteuse un proceso paulatino de 50 millóns de anos de arrefriado.

O cálculo acábao de publicar na revista PNAS un equipo da Universidade de Wisconsin-Madison (EE UU), que quere utilizar o pasado como referencia para tratar de prever como será o mundo cara ao que nos diriximos. Para facer as súas predicións os investigadores tomaron as distintas proxeccións expostas polo quinto informe do Panel Intergobernamental sobre Cambio Climático da ONU e comparáronas con datos recolleitos sobre a historia xeolóxica terrestre.

Nesta viaxe ao pasado, en 2030, a Terra xa retrocedería  climáticamente ata hai tres millóns de anos, no Plioceno medio. Aquel mundo, no que os nosos antepasados comezaron a camiñar ergueitos, tiña unha temperatura entre dúas e tres graos maior que a actual e os mesmos niveis de dióxido de carbono. Con todo, debido á maior temperatura dos milenios anteriores, as capas de xeo nos polos eran máis finas e o nivel do mar estaba 25 metros por encima do actual. Naquel tempo producíronse algúns dos cambios que fixeron o mundo como o coñecemos. América do Norte e  Sudamérica uníronse, a fusión do  subcontinente indio con Asia provocou a ascensión da cordilleira do Himalaya e comezou un período árido que cambiou as selvas por sabanas que fixeron posible a aparición da humanidade.

Os modelos empregados polos autores do artigo suxiren que, no escenario máis extremo, hai un 9% de rexións do planeta, concentradas no sueste asiático e o norte de Australia, nas que o novo clima non podería compararse con rexistros do pasado da Terra. No seu estudo, refírense ás chamadas para manter as condicións climáticas dentro das que viron aparecer a agricultura e con ela a civilización, algo que se define como un “espazo operativo seguro”. Comparando as proxeccións co pasado xeolóxico, os autores queren comprender mellor onde se atopan os limiares que nos poden sacar dese espazo seguro e que significa cruzar cada un deles.

O coautor do citado estudo sinala que “canto máis nos afastemos do  Holoceno [o período que comezou tras a última  glaciación e continúa agora] máis probable é que nos salgamos do espazo operativo seguro”, apuntando e apunta á rápida evolución do coñecemento sobre o cambio climático e os seus efectos. “Nos  veintitantos anos que levo traballando neste campo, pasamos de esperar que o cambio climático sucedese a detectar os seus efectos, e agora estamos a ver que está a provocar danos. A xente morre, prodúcense danos materiais e vemos incendios e tormentas máis intensos que se poden atribuír ao cambio climático”.

Asumindo unha visión optimista, as predicións mostran que a vida é resistente e pode adaptarse a grandes cambios. Con todo, a velocidade da transformación é inédita e, aínda que a vida estea a salvo, iso non significa que as especies individuais vaian superar esta revolución climática intactas.

FONTE: Daniel Mediavilla/elpais.com/ciencia