DESALINIZADORAS E SALMOIRA

Vista aérea de Planta Desalinizadora por OI (EDAM) da Baía de  Alcudia (España) / Imaxe: sadyt.com

Un informe da Universidade das Nacións Unidas (UNU) cifrou o número de plantas desalinizadoras que hai no planeta. O traballo mostra a cantidade de auga potable que xeran e que alivia a sede de millóns de persoas. Pero tamén desvela os millóns de metros cúbicos (m³) de augas hipersalinas (salmoira) xerados no proceso. Aínda que a maioría das plantas atópanse en Occidente, só catro países do golfo  Pérsico producen máis da metade da salmoira, que arroxan directamente ao mar.

O estudo parte dunha realidade: o 40% da poboación sofre escaseza de auga. O problema agravarase no futuro por dúas tendencias crecentes. Por unha banda, está o aumento esperado da poboación e, polo outro, factores antropoxénicos como a contaminación e o cambio climático reducirán aínda máis a dispoñibilidade de auga das fontes convencionais. Por iso haberá que buscala alí onde hai máis: no mar.

A revisión dos científicos da UNU estima que hai 15.906 plantas desalinizadoras operativas (a cifra inclúe as que están en construción). Este número supón case triplicar as existentes a comezos de século. Sumadas, teñen unha capacidade teórica de xerar auga potable (a real é imposible de calcular) duns 95 millóns de metros cúbicos ao día (m³/día), uns 34.000 millóns ao ano. O 70% das plantas atópanse en países ricos e o 0,1% nos 100 máis pobres. Entre os primeiros destacan EE  UU co 10% ou España co 5,7% (máis da metade das desalinizadoras que hai en Europa). Pero a maior concentración atópase no golfo  Pérsico: Arabia Saudita  Emiratos Árabes, Kuwait e Catar acaparan un terzo das instalacións.

O traballo, publicado en Science of the Total Environment, tamén determina os usos que se lle dá á auga desalgada, as fontes de orixe ou as tecnoloxías usadas para  potabilizarla. A maioría da auga (o 62,3%) destínase a consumo humano directo e outro terzo a uso industrial, xa que moitos procesos necesitan auga con baixa concentración de sales. Case dúas terzos da auga obtéñense do mar e outra cuarta parte de augas  salobres de interior. A tecnoloxía dominante hoxe é a  ósmosis inversa, na que se separa a auga dos sales mediante o uso de membranas. Case a 70% da auga obtense desta maneira. As outras tecnoloxías principais, cunha cuarta parte da auga producida, son as térmicas, que usan procesos de evaporación e condensación.

O maior problema das desalinizadoras é, segundo este novo traballo, a salmoira. Ata agora aceptábase que, en termos globais, a cociente de conversión era próxima a 0,50. É dicir, para producir un litro de auga potable xerábase outro de salmoira. A lóxica é simple: se a concentración media de sales na auga do mar é de 30/35 gramos por litro e a un quítaslle todo o sal, quédache outro con 60/70 gramos de sales.

Con todo, a realidade que desvela este estudo é moi diferente. Cada día, no mundo, as desalinizadoras xeran 141,5 millóns de m³ salmoira. É un 50% máis do que se cría. Ao ano son uns 51.700 millóns de m³, cantidade suficiente para cubrir a extensión de España cunha fina capa de augas  hipersalinas. Así que para producir un litro de auga potable, hai que xerar 1,5 litros de salmoira.

Aínda que o estudo non entra no impacto ambiental de tanta salmoira,  distintos estudos sinalan que o aumento da salinidade e a temperatura debido á vertedura da salmoira pode provocar un descenso do contido de osíxeno disolto, o que se coñece como  hipoxia. O gran problema é que, mentres as desalinizadoras de interior han de cumprir unha normativa moi esixente para reducir esta salmoira, nas que se nutren da auga do mar, a única opción viable por agora é devolver a auga ao mar co extra de sales co risco que supón para o medio.

Queda por saber se esta gran cantidade de desalinizadoras e de salmoira que producen acabarán por converterse nun problema global para as especies que habitan o mar.

FONTE: Miguel Angel Criado/elpais.es