YILINGIA SPICIFORMIS: COMO EMPEZOU A VIDA EN MOVEMENTO

 Recreación artística do Yilingia spiciformis e o seu rastro deixado hai 550 millóns de anos / Dr. Zhe Chen at Nanjing Institute of Geology and Paleontology

Cando alguén se afasta de algo perde nitidez. Pasa coas fotos dos amigos nas saídas nocturnas e sucede tamén co estudo do pasado. Para saber que ocorreu nas últimas eleccións estadounidenses pódese acudir a fontes contemporáneas e directas case infinitas, pero para revivir o reinado de Nerón hai que acudir a testemuños duns poucos autores que escribiron décadas despois da súa morte. Na reconstrución da historia da vida na Terra, segundo avánzase no tempo profundo e retrocédense centos de millóns de anos para achegarse á orixe, as pezas para completar os crebacabezas son escasas, valiosas e ás veces enigmáticas.

O pasado mércores, un equipo de científicos chineses liderado por Shuhai Xiao, da universidade Virxinia Tech (EE UU), presentou varias destas pezas dunha etapa crave da evolución dos animais. Nun artigo publicado na revista Nature, describen o achado de varios fósiles duns 550 millóns de anos, atopados na Formación Dengying, na zona das Gargantas do río Yangtsé, no sur de China, de seres parecidos a vermes, que terían simetría bilateral, asociados a rastros fosilizados que poderían ser seus ou de bichos similares. No caso dun dos fósiles, o vínculo entre o verme e o seu rastro é claro, converténdose así nun dos exemplos de locomoción máis antigos que se coñecen.

O período no que viviron aqueles vermes (atopáronse 35 exemplares) é o Ediacárico, un tempo no que, polo que se sabe ata o de agora, apareceron os primeiros animais. Aínda que eran animais moi estraños, non tiñan ósos nin  caparazones, así que non podían deixar parte dos seus corpos fosilizados. O que quedou para a posteridade son as súas moldes conservados na rocha. Así se coñece aos Dickinsonia, uns seres que viviron hai ao redor de 560 millóns de anos, tiñan un corpo simétrico e  ovalado que se achegaba ao metro e medio de longo e deixaron rastros que suxiren que podía moverse. Parece que se arrastraban polo chan en busca de microbios dos que alimentarse, pero non tiñan nin boca nin ano, expondo a posibilidade de que se alimentasen a través da pel e fosen en realidade seres unicelulares que medraron sen medida nun mundo sen depredadores.

Como os Dickinsonia, os novos habitantes do Ediacárico que se acaban de coñecer arrastrábanse polo chan do océano en busca de alimentos. Bautizados como Yilingia spiciformis, medían ata 27 centímetros de longo e estaban divididos nuns 50 segmentos, algo que ofrece as primeiras mostras da capacidade para trasladarse que ofrecían os primeiros corpos divididos. O achado, segundo os autores, tamén axuda a identificar os animais responsables da gran cantidade de rastros e tobos fosilizados atopados daquel tempo.

Esta nova peza axuda a entender como se xestou un momento clave na evolución animal: a explosión do Cámbrico. Pouco máis de 10 millóns de anos despois de que os vermes atopados en China deixasen os seus rastros no fondo do mar, os xacementos de todo o mundo mostran un estalido creativo que deu lugar a un mundo que nos resultaría moito máis familiar que o de Ediacara.

Practicamente todos os deseños que hoxe se recoñecen nos animais actuais, incluídos os humanos apareceron entón. A capacidade para moverse xeneralízase, xorden os esqueletos e as cunchas, que producirían fósiles máis abundantes e moito máis informativos que os dos corpos brandos dos seres anteriores, e a reprodución sexual aparece como unha estratexia gañadora para boa parte das especies que ven sen microscopio. Antes daquel momento, a maioría dos animais tiñan complexións distintas ás coñecidas actualmente.

Os biólogos non saben como relacionar aqueles animais, case alieníxenas, cos actuais, pero non teñen ese problema cos fósiles presentados o pasado mércores. O rastro dos Yilingia mostra o camiño cara a unhas estruturas que permitirían a mobilidade dirixida ou a caza como a entendemos hoxe. As características deste verme “son as que atopas nun grupo de animais [con  simetría bilateral], un grupo que nos inclúe aos humanos e á maioría de animais”, indica  Xiao. Nos fósiles das Gargantas do Yangtsé reconstrúese tamén a nosa historia.

FONTE: Daniel Mediavilla/materia/elpais.com