MARÍA MONTESSORI E O SEU MÉTODO PEDAGÓXICO

“O neno, co seu enorme potencial físico e intelectual, é un milagre fronte a nós. Este feito debe ser transmitido a todos os pais, educadores e persoas interesadas en nenos, porque a educación desde o comezo da vida podería cambiar verdadeiramente o presente e futuro da sociedade. Temos que ter claro, iso si, que o desenvolvemento do potencial humano non está determinado por nós. Só podemos servir ao desenvolvemento do neno, pois este realízase nun espazo no que hai leis que rexen o funcionamento de cada ser humano e cada desenvolvemento ten que estar en harmonía con todo o mundo que nos rodea e con todo o universo”. Maria Montessori

A poucos días do comezo do curso escolar, tal día coma hoxe, naceu María Montessori. Merece a pena coñecer a súa vida e o seu método de ensino coñecido como Método Montessori.

Maria Tecla Artemisia Montessori, naceu o 31 de agosto de 1870 en Chiaravalle-Arcona (Italia), e morreu o 6 de maio de 1952 en Noordwiik-Holanda (Paises Baixos).

Estudou enxeñería aos 14 anos, logo estudou bioloxía e por último foi aceptada na Facultade de Medicina da Universidade de Roma "A Sapienza". O seu pai opúxose ao principio pero a pesar diso terminou graduándose en 1896 como a primeira muller médica en Italia. Foi membro da Clínica Psiquiátrica Universitaria de Roma. Máis tarde, estudou antropoloxía e obtivo un doutoramento en filosofía, época na que asistiu a un dos primeiros cursos de psicoloxía experimental. É contemporánea de Freud e desenvolveu a súa propia clasificación de enfermidades mentais.

Entre 1898 e 1900 traballou con nenos considerados perturbados mentalmente. Deuse conta de que estes nenos tiñan potencialidades que, aínda que estaban diminuídas, podían ser desenvolvidas e que eran dignos dunha vida mellor sen representar unha carga para a sociedade. Neste momento decidiu dedicarse aos nenos durante o resto da súa vida.

Mentres desenvolvía o seu labor pedagóxico, Montessori descubriu os traballos de dous médicos franceses, Jean  Itard e Eduardo Séguin. O primeiro destes é considerado o «pai» da nova pedagoxía, que establece a importancia da observación nos nenos e entende que aos nenos non se lles pode impoñer nada e, o segundo creou exercicios e materiais para axudar ao neno para desenvolver as súas facultades. Máis tarde, coñeceu os traballos do pedagogo suízo Johann  Heinrich  Pestalozzi, quen facía énfase na preparación do mestre, que primeiro debe lograr un cambio na súa persoa e debe ter amor ao seu traballo. Tamén debe haber amor entre o neno e o mestre.

Dun desafortunado romance con Giuseppe Montesano, psiquiatra e profesor seu, naceu o seu fillo Mario.

Aínda que o réxime de Mussolini distinguiuna membro honorario, acusou publicamente o fascismo de “formar á mocidade segundo as súas  moldes brutais” e ao convertelos en “pequenos soldados”. As súas opinións causaron tanta molestia no réxime gobernante que á doutora non quedou outra alternativa que exiliarse. Abandonou Italia en 1933 ao ser clausuradas as súas escolas e foi a Barcelona, onde estivo a vivir un tempo e logo estableceuse en Holanda.

Principios do Método Montessori:

1. Aprendizaxe por descubrimento: A filosofía educativa de  Montessori ten un carácter marcadamente constructivista. Enténdese que as persoas en xeral aprendemos mellor mediante o contacto directo, a práctica e o descubrimento que a través da instrución directa. Con todo, determinadas materias, sobre todo a partir dos 6 anos, requiren clases maxistrais puntuais.

2. Preparación da contorna educativa: No método  Montessori utilízase unha “contorna preparada”; isto significa que se procura que estea adaptado ás necesidades dos alumnos en función da súa idade. Ademais debe propiciar o movemento e a realización de actividades, estar limpo e ordenado, ser esteticamente atractivo e contar con elementos naturais como plantas dentro e fóra da aula.

3. Uso de materiais específicos: Un dos compoñentes máis importantes da contorna preparada montessoriana é a inclusión de determinados materiais que foron desenvoltos pola propia  Montessori e os seus colaboradores. É preferible utilizar materiais naturais, como a madeira, que outros máis artificiais.

4. Elección persoal do alumno: A pesar de que a contorna preparada conleva limitacións no rango de actividades ás que poden acceder os alumnos, este segue sendo maior que o da educación tradicional e durante a maior parte do tempo de clase dáse liberdade para escoller calquera material, xogo ou contido educativo de entre os que hai dispoñibles na aula. Montessori falaba de “autoeducación” para facer referencia á participación activa dos estudantes na súa propia aprendizaxe. Neste sentido o rol dos profesores relaciónase máis ben coa preparación, a supervisión e a axuda, como veremos máis adiante.

5. Aulas para grupos de idade: Un aspecto moi relevante do método Montessori é o feito de que se recomenda que as aulas conteñan un número elevado de alumnos e que estes teñan idades diferentes, aínda que se dividen por grupos de idade por mor das especificidades do desenvolvemento en cada período. Xeralmente a separación realízase en grupos de 3 anos (por exemplo de 6 a 9). Isto débese a que  Montessori defendía que existen períodos sensibles nos cales os nenos teñen unha maior facilidade para adquirir uns ou outros tipos de destrezas e coñecementos. Así, na infancia temperá é importante desenvolver a linguaxe ou os sentidos, mentres que o pensamento abstracto foméntase sobre todo a partir dos 6 anos.

6. Aprendizaxe e xogo colaborativos: Posto que os alumnos teñen liberdade para escoller de que forma edúcanse, con gran frecuencia decidirán colaborar cos seus compañeiros. Isto permite a tutorización entre pares, é especialmente relevante en relación ao xogo (que cumpre funcións importantes no desenvolvemento sociocultural) e debe ser promovido polo profesorado.

7. Clases sen interrupcións: Outro dos trazos máis característicos do método Montessori é a presenza de clases de 3 horas ininterrompidas. Dado que se basean principalmente na autodirección por parte dos alumnos, estes deberían aburrirse moito menos que no ensino tradicional; o que se busca é favorecer o logro dun estado de concentración que potencie a aprendizaxe.

8. Profesor como guía e supervisor: No método Montessori o profesor guía a aprendizaxe dos alumnos evitando obstaculizar o seu proceso de  autoeducación. Así, os seus roles relaciónanse coa preparación da contorna académica, a observación dos nenos para promover a aprendizaxe individualizada, a introdución de novos materiais educativos ou a achega de información.

O Método Montessori de educación, foi aplicado exitosamente con todo tipo de nenos e é moi popular en moitas partes do mundo, a pesar das críticas nos inicios da década dos trinta e corenta do século  XX.

En 1907 Montessori estableceu a primeira Casa dos Nenos, Casa dei Bambini, en Roma. Xa por 1913, houbo un intenso interese polo seu método en EE. UU., interese que máis tarde diminuíu. Nancy McCormick Rambusch reviviu o método en EE. UU., establecendo a Sociedade Americana Montessori (American Montessori Society) en 1960.

FONTE: psicologiaymente.com/educomunicacion.es/es.wikipedia.org       Imaxe: huellasdemujeresgeniales.com