ESTA BACTERIA VIVIU UN ANO ENTEIRO NO ESPAZO

Bacteria Deinococcus radiodurans despois dun ano enteiro vivindo sen protección algunha nunha plataforma instalada fóra do módulo presurizado da ISS / abc.es

Enormes flutuacións de temperatura, radiación ultravioleta, microgravidade, baleiro... Desde logo, sobrevivir ás durísimas condicións do espazo exterior non resulta unha tarefa fácil. Un exemplo: os astronautas da ISS, tras a súa permanencia na Estación Espacial Internacional (o americano Scott Kelly estivo alí un ano enteiro), volven á Terra con alteracións no ADN, os telómeros e a microbioma intestinal, ademais dunha considerable perda de masa ósea e muscular. E todo iso a pesar de estar, a maior parte do tempo, protexidos no interior da estación orbital.

Pero ese non parece ser o caso da bacteria Deinococcus radiodurans, que conseguiu manterse viva e sa tras un ano enteiro vivindo sen protección algunha nunha plataforma instalada fóra do módulo presurizado da ISS. É dicir, completamente "espida" e exposta directamente ás condicións do espazo exterior.

Nun artigo recentemente publicado na revista Microbiome  por un equipo de investigadores de Austria, Xapón e Alemaña, explícase como as bacterias, previamente deshidratadas en terra, enviáronse á ISS para ser colocadas nunha plataforma especial instalada no exterior da estación espacial. Aínda que, neste caso, e para imitar as condicións de Marte, os microbios estaban tras unha xanela de vidro que bloqueaba a luz ultravioleta en lonxitudes de onda inferiores aos 190 nanómetros.

"Os resultados deste estudo -escriben os científicos- poden axudar a comprender mellor como hai que protexerse en Marte, cuxa atmosfera absorbe a radiación UV por baixo dos 190-200 nanómetros. Para imitar esa condición, o noso experimento na ISS incluíu unha xanela de vidro de dióxido de silicio".

Noutros estudos o mesmo tipo de bacteria xa fora exposta ao espazo durante tempos máis longos (mesmo durante tres anos), pero neste traballo non se trataba de establecer un novo récord, senón de comprender que é exactamente o que fai que D. radiodurans poida sobrevivir nesas condicións extremas.

a, b Imaxes SEM de células de Deinococcus radiodurans recuperadas despois da exposición para LEO. c,d Imaxes TEM de células de Deinococcus radiodurans recuperadas despois da exposición para LEO. e, f Imaxes SEM de células de Deinococcus radiodurans de control terrestre. g, h Imaxes TEM das células de Deinococcus radiodurans de control terrestre.

Tras un ano completo de exposición á intensa radiación espacial, sen gravidade e sometidas a cambios continuos de temperatura, desde a conxelación á ebulición, as bacterias regresaron á Terra e foron rehidratadas. Como control, outra colonia de bacterias similares (que nunca saíu do laboratorio terrestre) fora tamén deshidratada durante o mesmo período de tempo.

Os investigadores acharon que a taxa de supervivencia foi moito máis baixa entre as "bacterias espaciais" que entre as da versión de control que permaneceu na Terra. Pero o importante é que as que conseguiron sobrevivir no espazo parecían estar ben, aínda que volveran algo "diferentes" ás súas irmás terrestres.

De feito, estaban cubertas de pequenas protuberancias, similares a vesículas, e activáronse diferentes mecanismos de reparación, ao mesmo tempo que algunhas proteínas de ARNm volvéronse máis abundantes.

Os investigadores non están do todo seguros de por que se formaron as vesículas (que se poden ver na imaxe do comezo do artigo), aínda que teñen algunhas ideas respecto diso. Por exemplo, poderían xurdir, escriben, "como unha resposta rápida á tensión, o que aumenta a supervivencia cando desaparecen as causas desa tensión. Ademais, as  vesículas da membrana externa poden conter proteínas importantes para a adquisición de nutrientes, a transferencia do ADN, o transporte de toxinas, o que aumenta a activación de mecanismos de resistencia tras a exposición ao espazo".

O estudo axudaranos a comprender se as bacterias son capaces de sobrevivir noutros planetas, ou mesmo viaxar entre eles, algo que irá cobrando cada vez maior importancia a medida que os humanos (xunto aos xermes que transportan) empecen a viaxar máis aló da Luna, penetrándose no Sistema Solar.

FONTE: José Manuel Nieves/abc.es/ciencia