HERBARIO DE ROSALIA DE CASTRO II

Continúo co Herbario de Rosalía de Castro. Nasín cando as plantas nasen, unha homenaxe á creadora literaria que nos ensinou a mirar a paisaxe doutra maneira.

Se onte falamos da rosa, hoxe tócalle ás...

    Herbas do campo florido. Fonte: Miguel Fraga Vila

Herbas do campo florido

As flores humildes ocupan un lugar verdadeiramente destacado na produción de Rosalía.

En ocasións especifícanse esas flores, sendo a miúdo margaridas, pero tamén violetas e xasmíns. Xunto ás flores humildes que brotan entre a herba están presentes as que nacen en muros e cornixas. Esa especie de xardín vertical, flotante e silvestre, aparece recurrentemente co valor das flores que crecen nas gretas. Estas adquiren un papel singular no que simboliza todo o que revalorizou o Romanticismo, incluso o fala espontánea das persoas do campo. As herbas do campo florido adquiren así un valor capaz de eclipsar a todas as demais.

Entre a infinidade de plantas herbáceas silvestres que forman parte da paisaxe galega, para integrar esta sección do herbario fíxose unha selección das máis comúns nos ambientes nos que viviu Rosalía. Tamén é entre as pequenas flores que crecen no campo onde se atopa a flor azul, aquela que, desde a poesía de Novalis (Georg Philipp Friedrich von Hardenberg), converteuse en símbolo do Romanticismo e do anhelo de ideal, indefinido e infinitamente suxestivo.

Herbas do cemiterio

“O simiterio d’Adina

N’hai duda qu’è encantador,

C’os seus olivos escuros

De vella recordazon;

Co seu chán d’herbas e frores

Lindas, cal n’outras dou Dios”

Follas Novas

A flor é, desde a antigüidade, o tributo fúnebre por antonomasia. A propia tradición da elexía introduciu a miúdo a flor no poema. Pola súa banda, a partir do Romanticismo, a atracción polo fúnebre e a morte vai facer do cemiterio un espazo arquetípico de intensa recreación estética.

É sen dúbida en El caballero de las botas azules, novela ambientada en Madrid, onde o gusto polo cemiterio exprésase de modo máis explícito a través do personaxe de Mariquita. A contemplación do camposanto esperta a reflexión sobre a vida e a morte, expresada a través do contraste entre os milleiros de esqueletos e a presenza vibrante da natureza.

As “herbas do cemiterio” constitúen un sintagma que contén a tensión entre a vida e a morte. A intrincada relación entre a morte e a natureza exprésase a través da recreación das flores que crecen nas lápidas, nos muros e paredes dos cemiterios, pero tamén, inversamente, a través da presenza de imaxes de morte na propia natureza.

No herbario de Rosalía recollemos herbas que crecen tamén nos camiños, nos muros e nos propios campos, pero que se revisten dun significado e unha solemnidade particulares cando o fan no cemiterio.

Continuará...

---

FONTE: María López Sández e María do Cebreiro Rábade Villar/gciencia.com 

A realización deste proxecto contou con financiación no marco do proxecto Cartografías del afecto y usos públicos de la memoria: un análisis geoespacial de la obra de Rosalía de Castro, código FF12017-82742-P, financiado pola Axencia Estatal de Investigación do Ministerio de Ciencia, innovación e Universidades (AEI/MCIU) e parcialmente polo Fondo Europeo de Desenvolvemento Rexional (FEDER) da Unión Europea.