ASTEROIDES TROIANOS

Esq a dcha: Patroclus, Troianos, Puntos de Lagrange, Hektor / NASA & ESA

Máis aló da Terra, en dirección aos límites do sistema solar, hai unha gran cantidade de asteroides que parecen orbitar ao redor dun punto baleiro do espazo. Considerando o seu movemento completo, poderiamos dicir que dan voltas ao redor do Sol, aínda que non o orbiten. Pero ademais disto, teñen un movemento oscilatorio, un vaivén, ao redor da nada. Por poñer isto en contexto, a Lúa podería dicirse que tamén dá voltas ao redor do Sol, pois acompaña á Terra no seu traxecto, pero realmente orbita ao redor do planeta, que é o causante do movemento lunar.

Estes asteroides son os coñecidos como asteroides troianos. A grandísima maioría sitúanse á distancia de Xúpiter, aínda que tamén observamos algún próximo a Neptuno, Urano, Marte e mesmo a Terra. Estes corpos orbitan ao redor do que se coñecen como puntos de Lagrange, concretamente ao redor do cuarto e quinto puntos de Lagrange do planeta correspondente. Estes puntos non son máis que rexións do espazo onde as forzas gravitatorias do Sol e o planeta en cuestión parecen compensarse, creando unha rexión onde certo equilibrio é posible.

Os tres primeiros puntos sitúanse na liña que une estrela e planeta. O primeiro entre os dous corpos, moito máis preto o planeta. O segundo máis aló do planeta, a pouca distancia deste. O terceiro máis aló da estrela, a unha distancia apenas superior á da órbita do planeta. Estes tres puntos con todo levan a un equilibrio inestable. É dicir, levan a un equilibrio no que calquera mínima perturbación fai ao corpo afastarse dese equilibrio. Coma se estivesen situados no alto dun outeiro e calquera movemento fixéseos caer outeiro abaixo.

O cuarto e quinto puntos en cambio dan lugar a un equilibrio estable, no que unha pequena desviación lévache de volta ao momento de equilibrio. É ao redor destes puntos do que orbitan os asteroides troianos. Coñécense dous asteroides troianos para a Terra, que orbitan no seu punto L4, é dicir, precedéndolle na súa órbita ao redor do Sol. Ambos os obxectos son moi pequenos, con menos de 400 metros de tamaño para o troyano descuberto en 2010 e pouco máis dun quilómetro para o descuberto en 2020. De Marte coñécense catorce obxectos, de tamaños similares aos dous observados para a Terra, mentres que para Neptuno coñécense 28 destes obxectos. Crese que os asteroides troianos de gran tamaño (máis de 100 quilómetros de diámetro) de Neptuno poderían ser máis numerosos que os de Xúpiter, a pesar de que na actualidade coñézanse uns dez mil asteroides troianos para Xúpiter e créase que podería haber máis dun millón destes obxectos que supera o quilómetro de diámetro.

O primeiro asteroide troiano descuberto foi o que agora chamamos 588 Aquiles, que cos seus 130 quilómetros de diámetro é o cuarto troiano de Xúpiter máis grande coñecido na actualidade. Foi descuberto en 1906 por Max Wolf desde o observatorio Heidelberg, na actual Alemaña. Durante as próximas décadas descubríronse algúns asteroides máis, pero estes descubrimentos non aceleraron ata a década dos 70 ata chegar aos nosos días e aos case 10.000 asteroides confirmados na actualidade.

Por mor destas cifras estimouse en máis dun millón a cantidade de troianos de Xúpiter cun diámetro superior ao quilómetro. Esta cantidade sería comparable á do cinto de asteroides, sendo a masa total dos troianos aproximadamente unha quinta parte da masa do cinto de asteroides ao completo (que aínda que poida conter unha cantidade similar de obxectos, contén varios asteroides considerablemente máis grandes e ata un planeta anano, Ceres, de case 1.000 quilómetros de diámetro).

Algúns destes obxectos serán visitados pola misión Lucy da NASA, que despegou en outubro de 2021, coa cal esperamos obter gran cantidade de información deles e das orixes do sistema solar. Con todo, xa sabemos algunha cousa deles. Coñecemos por exemplo algún detalle sobre 624 Hektor, o máis grande dos asteroides troianos de Xúpiter. Héctor ten unha forma alongada, de aproximadamente o dobre de longa que ancha, o cal nos indica que probablemente resultase da unión de dous asteroides máis pequenos e aproximadamente esféricos. Ten uns 400 quilómetros de longo e case 200 quilómetros de ancho. Este tamaño ao parecer é suficiente para reter un satélite, chamado Skamandrios, que orbita a algo máis de 600 quilómetros do asteroide e que ten un tamaño de algo máis de 10 quilómetros.

Outro asteroide, 617 Patroclus tamén resulta especialmente interesante. É o máis grande dos asteroides troianos binarios coñecidos. É dicir, este obxecto consiste en verdade en dous asteroides que se orbitan mutuamente e a moi curta distancia. Ambas as partes teñen un tamaño moi similar, duns 115 quilómetros de diámetro unha e 105 quilómetros a outra e orbítanse cada catro días, a unha distancia de 680 quilómetros. Ata os corpos máis pequenos e aparentemente insignificantes do sistema solar esconden interese.

FONTE: José Luis Oltra (Cuarentaydos)/muyinteresante.es